Akne, kıl köklerinin ve deri altında bulunan yağ bezlerinin tıkanmasının sonucunda meydana gelen ve sivilcelerin oluşmasına yol açan, sıkça karşılaştığımız bir cilt sorunudur. Kişinin vücudu fazla miktarlarda sebum ürettiğinde, ölü deri hücreleri gözeneklerin içerisine sıkışabilir. Bu da siyah veya beyaz noktaların oluşmasına yol açar. Cildimizde yaşayan bakteriler gözeneklerin içerisine sıkışarak, iltihaplı sivilcelerin oluşmasına neden olur. Sırt, omuz, yüz, alın ve göğüs bölgelerinde rastladığımız akneler her yaş grubundan insanda görülebileceği gibi gençlik evresinde daha yaygındır. Sivilceler ergenlik sürecindeki gençlerin yüzde seksen beşlik bir kısmında görülür. Ancak 30 ve 40’lı yaşlarda bile karşılaşılan yaygın bir cilt sorunudur. Beyaz akne, siyah akne, ağrılı akne gibi türleri vardır. Hormonlarımız, kullandığımız ilaçlar veya karbonhidrat ağırlıklı beslenme rutini akne oluşumunu tetikleyebilirler.
Sivilce sorununa erken çocukluk evresinde de rastlanabilmektedir. Anne sütü ile çocuğa iletilen hormonlar bazen sivilce sorununa yol açabilir. Ergenlik sürecinde sıkça rastlanan akne sorunu erişkinlikte de yaşanabilmektedir. Buna karşın yetişkin bireyler sivilce sorunu ile çok daha rahat mücadele edebilirler. Fakat ergenlik sivilceleri, kişinin psikolojik olarak da kendisini kötü hissetmesine neden olur.
Cildimizin gözenekleri tıkandığında içerisinde bulunan bakteriler üremek için uygun bir zemin elde ederler. Bakterilerin çoğalması ise zamanla iltihaplanmalara ve akne oluşumuna neden olur. Bunun dışında:
Bilhassa ergenlik sürecinde dönüşüm geçiren hormonlar cildimizde de bazı değişimlere yol açarlar. Cildimizin ürettiği yağ miktarı artar, gözenekler tıkanır. Ardından bakterilerin hızla üremesi iltihaplanmaya sebep olur. Bu durumda sivilce, siyah nokta ve beyaz noktaların oluşumu tetiklenir.
Genellikle akne iltihabı hassasiyete ve kızarıklıklara yol açar. Aknenin ilerleyişi, koyu lekeler ve yara izlerini beraberinde getirir. Erken tedavi nodüller ve kistler oluşmadan sorunun çözülmesini sağlar.
Akne, tedavi edilebilen bir cilt sorunudur. Fakat her sivilce için geçerli bir tedavi yöntemi söz konusu değildir. Bu nedenle sivilce tedavisinin alanında uzman bir hekim tarafından gerçekleştirilmesi gerekir. Tedavinin şekline ve süresine kişinin ihtiyaçları, genel sağlık durumu, sivilcenin yaygınlığı ve şiddeti dikkate alınarak karar verilir. Sivilce tedavisinin uzun bir süreç olduğunu da unutmamak gerekir.
Tıp dünyasında akne tedavisinde kullanılan yöntemler ise şu şekildedir:
Bölgesel biçimde kullanılan bu ilacın etkisi cilt yüzeyinde yaşayan bakterileri öldürmesinden kaynaklanır.
Gözeneklerdeki iltihaplanmayı gidermek için bakterilerin büyüme ve üreme sürecini durdurur. Gerek bölgesel gerekse de oral yollardan kullanılabilir.
Yeni sivilcelerin oluşmasını azaltmak ve gözenekleri açmakta kullanılır.
Normalden büyük kistlerin tedavisinde tercih edilen yöntemdir.
Fototerapi yöntemi cilt üzerinde aknelerden kaynaklı oluşan bakterilerin sayısını azaltır.
Şiddetli akne vakalarında şişen dokuyu azaltma amacıyla lazer teknolojisinden faydalanılabilir. Düzensizce uygulanan akne tedavilerinin olumlu sonuç doğurmayacağının altını çizmek gerekir.
Sivilce izlerinin tedavisinde genellikle kimyasal peeling uygulamalarından ve lazer teknolojisinden faydalanılmaktadır. Sivilce problemi yaşayan kişilerde sivilce tedavisi uygulanmamışsa geride bazı izler kalabilir. Sivilce izleri cilt yüzeyinde çukur ve çöküntü biçiminde ortaya çıkar.
Kalıcı sivilce izlerinde esas problem, birçok insanın düşündüğü gibi yalnızca cilt yüzeyindeki renk ve seviye farklılığı değildir. Cildin altında yer alan bağ dokusunda bazı yanlış yapılanmalar gelişir. Bunun neticesinde ise ciltte kabalaşma ve elastikiyet kaybı yaşanır. Eğer sivilce izleri tedavi edilirken bağ dokusunun yeniden yapılandırılması ihmal edilirse tedavi amacına ulaşamaz.
Özellikle yüzünde hem renk hem de seviye farklılıkları bulunan kişiler için doğru tercih lazerli sivilce izi tedavisidir. Zira lazer ışınları farklı frekans ve dalga boyları ile arzu edilen cilt seviyesine nüfuz edebilmektedir.
Sivilce ve akne izlerini etkin biçimde tedavi edebilmek için çeşitli yöntemler mevcuttur. Sivilce problemi olan kişilerin ilk olarak sivilcelerini tedavi ettirmeleri gerekir. Ardından sivilce lekelerinin tedavisine geçilebilir. Sivilce tedavisinin tamamlanmasını beklemeden, izleri gidermeye çalışmak başarılı bir sonuç vermez. Adımların doğru bir sıralama ile atılması gerekir.
Ergenlik sürecinde veya sonrasında meydana gelen sivilceler psikolojik problemlere yol açabilmektedir. Sivilceli yüzden kurtulmak için kulaktan dolma ve aslı olmayan yöntemler denemek başarısızlıkla sonuçlanmaya mahkumdur. Yüzde meydana gelen sivilcelerin doğru biçimde tedavi edilmesi, ardından ciltte sivilce izlerinin kalmasına ve daha geniş bir alana yayılmasına engel olmak açısından büyük önem taşır.
Sivilcelerin üzerine kapatıcı nitelikte kozmetik ürünler sürmek ne yazık ki kalıcı veya uzun vadeli bir çözüm sağlamaz. Sivilcelerin kesin çözümü için mutlaka bir sağlık kuruluşuna ve uzman bir doktora başvurmak gerekir.
Sivilce problemi yaşayan kişiler analiz edildiğinde diğer insanlara kıyasla daha fazla rafine karbonhidrat tükettiklerini görebiliriz. Bununla birlikte sivilce oluşumunu tetikleyebilecek veya zemin hazırlayabilecek besinleri sıralamamız gerekirse:
Konu ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar ilave şeker tüketme alışkanlığı bulunan kişilerde sivilce oluşma riskinin yüzde otuz oranında daha fazla olduğunu göstermektedir.
Akne, uzun süren ve tekrar edilen sivilcelerdir. Aknede üekrar eden sivilceler patlayıp iltihapları etrafı yayılarak yeni sivilceler oluşur.
Akne tedavi edilmediğinde ciltte iz bırakır. Hatta inflamatuvar aknede kalıcı izler oluşur.
Akne tedavisinde retinoid ilaçlar, cilt temizleme, kremler ve antibiyotikler kullanılmaktadır.
Alın bölgesinde çıkan sivilcelerin altında genellikle hormonal nedenler, yoğun stres faktörü, veya gözeneklerin tıkanmasına neden olan kozmetik ürünler etkili olmaktadır. Bununla birlikte kişinin cildi aşırı miktarda sebum üretiyorsa veya kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak da alın bölgesinde sivilce oluşabilmektedir.
Sivilcelerin ortadan kaybolması için kullanılan en etkili ürünler bile etkilerini uzun bir süreç içerisinde gösterirler. Kişinin sivilce probleminden kurtulması için ortalama birkaç aylık tedavi uygulaması gerekmektedir. Kişinin cildi sivilceye yatkınsa tekrar tedavi gerekebilmektedir. Bu nedenle sivilce tedavisinin sabır gerektiren, titiz ve disiplinli bir tedavi sürecine ihtiyaç duyan hassas bir tedavi olduğu unutulmamalıdır.
Pek çok insan sivilcelerini sıkarak ciltlerini temizlediklerini düşünse de bu büyük bir hata ve yanılgıdır. Zira sivilceleri sıkmak cildinize ciddi zararlar verir. Söz konusu enfeksiyonunun yayılma ihtimalini arttırır. Bu da toplamda sivilcelerin iyileşmesini geciktiren bir durumdur.
Sivilce konusunda yayınlanan bilimsel çalışmalar herhangi bir yiyecek türünün doğrudan sivilceye neden olmadığını göstermektedir. Ancak kişinin kendi gözlemleri, herhangi bir gıdanın kendisinde sivilceler oluşmasına yol açtığını gösteriyorsa o gıdanın tüketimini azaltabilir.
Kimyasal peeling uygulamaları, uzun yıllardır popüler şekilde uygulanan bir çeşit cilt bakım uygulamasıdır. Cildin üst katmanının soyulması olarak tarif edebileceğimiz kimyasal peeling sivilce izlerinin giderilmesi için kullanılan en basit yöntemlerin başında gelir. Kimyasal peeling, yalnızca yüzeysel sivilce izlerini gidermenizi sağlar. Buna karşın cildin alt katmanlarına kadar uzanan izleri gideremez.
Sivilce sorunu yaşayan bireyler hem kullanacakları kozmetik ürünleri seçerken hem de cilt bakım rutinlerini yerine getirirken büyük bir özen ve dikkat göstermelidir. Örnek vermek gerekirse akneli ve yağlı ciltler için su bazlı kozmetik ürünlerin tercih edilmesi daha doğrudur. Sivilceli ciltlerin bakımında cilt temizleme ve nemlendirme uygulamaları önem taşır. Cildinizi fazla hırpalamamaya özen gösterilmeli, cildi tahriş etme ihtimali olan lif ve kese gibi ürünlerden kaçınılmalıdır.
Sivilce oluşumu karaciğerden kaynaklanıyor diye bir durum söz konusu değildir. Bu bir çeşit cilt hastalığıdır. Buna karşın kanda bazı hormonların seviyesinin artması sivilce sorununa yol açabilmektedir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Dermatoloji birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Dermatoloji HastalıklarıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Dermatoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.