Kulak veya beyine bağlı oluşan bir çeşit denge bozukluğu şeklinde tanımlayabileceğimiz vertigo, kişinin günlük hayatına sekte vuran sağlık sorunlarından biridir. Neden olduğu baş dönmesi hissi ile çok zor zamanlar yaşatan vertigo hastalığı, beyin, iç kulak ya da sinir yoluna ilişkin bir sorundan kaynaklı olarak ortaya çıkabilir. Özel Adana Ortadoğu Hastanesi olarak, “Vertigo nasıl geçer, evde vertigo tedavisi, vertigoya ne iyi gelir, psikolojik vertigo belirtileri” gibi soruların sıkça sorulduğu şu günlerde Vertigo hastalığına dair her şeyi sizler için anlattık.
Hareketsizken bile çevrenin sanki etrafında daireler çizdiğini, döndüğünü ya da sallandığını görüyorsanız vertigo hastalığınız var demektir. Çoğu insan vertigo kelimesini yükseklik korkusunu tanımlamak için kullanır fakat bu doğru değildir.
Yüksek bir noktadan aşağı doğru baktığınızda vertigo tetiklenebilir. Fakat genellikle vertigo kavramı beyin veya iç kulaktaki sorunlardan kaynaklanan kimi zaman geçici, kimi zaman devam eden baş dönmesi nöbetlerini ifade eder. Bu nöbetler birkaç saniye sürebileceği gibi birkaç saat boyunca da devam edebilir. Fakat ciddi vakalarda bu sürenin günler hatta aylar boyunca devam ettiği olmaktadır. Baş dönmesinin yanı sıra çift görme, hızlı kalp atışları, görme bozuklukları, baş ağrısı, kusma ve mide bulanması gibi semptomlar da gösterir.
İç kulağın işitme duyusuyla ilgili bir fonksiyonu yoktur. Vücudumuz için bir çeşit jiroskop görevi üstlenen, hassas sinir hücreleriyle kaplı üç adet kanaldan meydana gelir. Bu kanalların meydana getirdiği vestibüler sistem vücudumuzdaki propriyosepsiyon ve görme reseptörleri ile beyne anlık ileti sağlar. Bu iletilerin bozulması da vertigoya sebep olur. Vertigonun bir hastalık değil bir semptom olduğunu unutmamak gerekir.
Vertigonun oluşumunda pek çok sebep rol oynayabilir. Bu kimi zaman beyin ya da omurilik ile ilgili bir sorun olurken kimi zaman da iç kulakta bulunan denge problemi olabilir.
Tüm bunların dışında uzun süreler boyunca yatak istirahati, tansiyon, aspirin, antidepresan ve nöbet önleyici ilaçların yan etkileri de vertigoya sebep olabilmektedir.
Hamilelik süresince mide bulantıları ve baş dönmeleri sık karşılaştığımız sorunlardır. Vücuttaki hormonal değişiklikler bu semptomlara neden olabilir. İç kulak sıvısının içeriğinin değişimi şu semptomlara neden olabilir:
Vertigo kalıtsal bir durum değildir fakat çoğunlukla başka sendromların işaretçisidir. Örneğin bazı genetik faktörleri içeriyor gibi görünür ve ailelerden geçebilir. Yani bir kişinin sürekli tekrarlayan vertigosu olması kalıtsal bir bileşene işaret ediyor olabilir. Günümüzde bilim insanları vertigoyu genetik profil açısından incelemeye devam ediyorlar.
Oluşma nedenlerine göre çeşitli vertigo tiplerinden bahsedebiliriz.
Vertigo vakalarının yüzde seksenini kapsayan periferik vertigo iç kulak problemlerinden kaynaklanmaktadır.
Merkezi sinir sisteminde oluşan sorunlardan kaynaklanan merkezi vertigo toplam vakaların yüzde yirmilik kısmını kapsar.
Kişi bu durumda etrafındaki görüntünün hareket ettiğini, döndüğünü hisseder. Tetikleyen nedene göre görme bozukluğu, bulantı, terleme, kusma işitme kaybı veya yürüme ve denge problemleriyle kendisini gösterir. Kimi zaman yalnız şekilde ortaya çıkabilen baş dönmesi vertigoya bazı durumlarda şu semptomlar eşlik eder:
Doktorunuz öncelikle baş dönmesinin sebebini araştıracaktır. Bunun için fiziki muayeneden ve tıbbi geçmişinizden faydalanacak, baş dönmenizin size nasıl hissettirdiğini soracaktır. Bununla birlikte vertigo tanısında kullanılan testler şu şekildedir:
Vertigo tiplerinden bazıları bir tedavi programına gerek kalmaksızın kendiliğinden çözülebilir. Fakat kişinin vertigoya neden olan bozuklukla ilgi tedavi görmesi gerekebilir. Vertigoya sebep olan durum bir çeşit enfeksiyonsa antibiyotik ilaçlardan, zona ise antiviral ilaçlardan faydalanılabilir. Bunun dışında mide bulantısı gibi semptomları hafifletmek için de bazı ilaçlar tavsiye edilebilir.
Bunun dışında BPPV ve akustik nöroma gibi durumlarda vertigonun tedavi edilmesi için ameliyat seçeneği gündeme gelir.
Periferik vertigoda partikül yeniden konumlandırma hareketleri içeren egzersizlerden faydalanılır. Vertigo tedavisinde faydalanılan diğer egzersizler;
Vertigo’nun tedavisinde ilaçlardan faydalanılabilir hatta bu ilaçlar rahatlama sağlayabilir. Fakat yine de uzun süreli kullanılmaları tavsiye edilmez. Çünkü ilaçlar semptomları hafifletseler bile vertigonun kendisi varlığını sürdürmektedir.
Vertigosu olan bireyler semptomları azaltmak için yaşam tarzlarında şu gibi değişikliklere gidebilirler:
İç kulak sisteminin düzgün şekilde çalışabilmesi vertigoyu da önleyecektir. Bu yüzden iç kulak sistemlerini olumlu etkileyecek, göz, kafa ve vücut koordinasyonunuzu güçlendirecek dans ya da ping pong tarzı aktivitelere katılabilirsiniz.
Bunun dışında bazı çalışmalar D vitamini takviyelerinin bazı vertigo türlerinin oluşmasını önlediğini göstermektedir. Doktorunuzla D vitamini takviyeleri hakkında konuşabilirsiniz.
Sıvı tüketmek, stresi azaltmak, dengeli beslenmek, egzersiz yapmak, uykunuzu almak, kalp sağlığınıza dikkat etmek gibi etkenlerle vertigo riskini azaltmanız mümkündür. Yine migren yönetimi teknikleri de vertigo ataklarında işinize yarayabilecek bir başka etkendir.