Osteoporoz; iskelet sistemini oluşturan kemiklerdeki kalsiyumun oranının azalmasıyla bu yapının zayıflayarak kırılgan bir şekle dönüşmesidir. Genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan ve önemli bir iskelet sistemi sorunu olan osteoporozun kadınlarda görülme olasılığı erkeklere göre daha yüksektir.
Osteoporoz (kemik erimesi); 50 yaşın üzerinde her üç kadından birinde ve 50 yaş üzerinde 5 erkekten birinde görülmekte. Osteoporoz fark edilmeden sinsi şekilde ilerler. Çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişen bu hatalığa ilişkin Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Dâhiliye Uzmanı Dr. Burak Can, önemli bilgiler verdi.
Kemik ağırlığı doğumdan sonra devamlı artarak 35 yaşına kadar en yüksek seviyeye çıkar. Kemik gelişimi bu yaştan sonra kütlesel ve yoğunluk olarak azalma sürecine girer. Kadınlarda daha çok menopoz sonrası, erkeklerde 65 yaş ve üzerinde görülebilen bu hastalık; genetik faktörlere bağlı olarak genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Kemik erimesinin belli başlı nedenleri şunlar: Yetersiz kalsiyum alımı, D vitamini eksikliği, genetik yatkınlık, menopoz sonrası dönemde olmak, hormonlarında düşüklük, yumurtalıkların alınması, alkol, sigara ve kafein kullanımı, aşırı tuz tüketimi, adrenal bez rahatsızlıkları, hareketsiz yaşam biçimi ve steroid içerikli ilaç kullanımı.
Önemli bir halk sağlığı sorunu olan osteoporozda genel olarak kemik kaybı farkına varılmadan ilerler. Normal koşullarda kemiklerdeki mikroskobik düzeydeki kırıklar vücut tarafından onarılır. Ancak bu iyileşme durumu osteoporoz ile duraklamaya başlar. Kırıklar en sık omurga, el bileği, kalça ve üst kol kemiğinde omuza yakın noktalarda görülür.
Obezite ve diyabet gibi kronik bir metabolik bir hastalık olan kemik erimesinin belirtilerini;
Yeşil Yapraklı Sebzeler Tüketin
Kemik erimesini önlemek için gerekli olan kalsiyum ihtiyacını doğru besinlerden karşılamak önemli. Bilinenin aksine süt ve süt ürünleri yüksek miktarda yoğun kalsiyum içermez. Hayvansal gıdalar vücutta asit atık üretimini artırır. Böbrekler aracılığıyla kalsiyum atılımını sağlar. Bu döngü kemik erimesi riskini yükseltir. Kemik sağlığı için gerekli olan potasyum, kalsiyum, magnezyum ve C vitamini bakımından daha zengin içeriğe sahip yeşil yapraklı sebzelerin kullanımı tercih edilmeli. Kalsiyum ve fosfor oranı açısından iyi olan meyve ve sebzeler asit atık üretimine neden olmaz. Kalsiyum tutucu etkiye sahip olan meyve ve sebzelerde sodyum miktarı işlenmiş gıdalardan düşüktür. Vücut için temel bir gereksinim olan her zaman kalsiyum düzenli ve dengeli bir şekilde tutulmalı. Kemik dostu narenciye, maydanoz, biberiye, brokoli, lahana, ıspanak, marul, badem, sarımsak, pekmez, roka, dereotu, soğan, kayısı, adaçayı, kuru erik, baklagiller, balık ve rezene gibi gıdaların tüketilmesine özen gösterilmeli.
Hormonlarınızı test edin
Menopoz sonrası kadınların hormonal dengelerini yeniden düzenlemek için kullanılan bir yöntem olan hormon replasman tedavisi kemik erimesi riskini de engelleyebilir. Menopoz sonrası kadınlar düşük östrojen düzeyi sebebiyle kemik yoğunluğu kaybı yaşayabilir. Hormon replasman tedavisi kemiklerin güçlenmesini sağlayabilir ve bu kaybı azaltabilir. Her hasta için uygun olmayan bu tedavi yöntemi için bir uzman görüşü alınmalı.
Güneşlenmeyi İhmal Etmeyin
D vitamini eksikliği, kemik erimesi riskini artırabilir. Güneş ışığı vücudun D vitamini sentezlemesi için ihtiyaçtır. D vitamini eksikliği yaşıyorsanız bağırsaklarınız kalsiyumu ememez. Doğal D vitamini kaynağı olan güneş ışığının yeterli oranda alımı kemik sağlığı için vazgeçilmez bir değere sahip. Fakat aşırı güneş ışığı zararlı olabileceğinden maruz kalma süresi sınırlandırılmalı.
Hareketsiz Kalmayın
Ruh ve beden sağlığını destekleyen düzenli egzersiz, kemik sağlığı de ihtiyaç. Hareketsiz yaşam tarzı kemik erimesi riskini tetikleyebilir. Araştırmalar uzun süreli yatak istirahatlerinin kemik metabolizmasını olumsuz etkilediğine işaret ediyor. Egzersiz yapmak, kemik yoğunluğunun artmasına yardımcı olabilir. Her gün planlı yürüyüş kemiklerin güçlenmesine katkı sağlar.
Kontrollerinizi Aksatmayın
Başlangıçta belirti göstermeyerek ilerleyen bir hastalık olan kemik erimesinde kontrolleri ihmal etmek erken teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Kemiklerdeki kalsiyum, kolajen ve kemik dolgu maddelerin analizi için bir sağlık merkezine başvurulmalı. Kemik yoğunluğu ölçümü gibi testler, kemik erimesi riskini değerlendirmeye yardımcı olabilir. Düzenli kontroller ve uygun tedavi ile kemik erimesi ilerlemesi kontrol altında tutulabilir ve kırık riski azaltılabilir.
Aşırı Tuz Tüketmeyin
Aşırı tuz tüketimi osteoporoz riskini artırabilir. Yüksek tuz alımı, kalsiyumun idrardan atılımını artırır. Buda kemiklerdeki kalsiyum miktarını etkiler. Yüksek tuzlu diyet, kemik sağlığı için önemli olan magnezyum, potasyum ve D vitamini seviyelerini de düşürebilir.