Obezite bütün toplumların önemli bir halk sağlığı sorunudur. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2022 yılı “Türkiye Sağlık Araştırması” verilerine göre; ülkede obez bireylerin oranı yüzde 20,2’dir. Herkes kilolarından kurtulmak istiyor. Kilo alması kolay, vermesi zordur… Pek çok kişi ideal kilolarına kavuşmak için farklı diyet programları uyguluyor. Ancak bu çabalar kimi zaman yanlış yöntemlerle “hayal kırıklığıyla” sonuçlanabiliyor. Kilolarla sağlıklı ve etkili şekilde mücadele etmek için “kişiye özel ve vücut tipine” uygun diyet önemlidir. Vücut biçimine göre kilo verme; kişinin beden yapısı, metabolizması ve genetik faktörlerine göre değişebilir. Bu konuda bireyin öncelikle hangi beden özelliklerine sahip olduğunu bilmesi gerekir.
Günümüzde bilinçsizce uygulanan diyetlerin yanı sıra vücut niteliklerine uygun beslenmeme de kilo vermeyi zorlaştırıyor. Kişileştirilmiş diyet programı ile bireyin vücut formu ve yağ oranının hangi bölgelerde yoğunlaştığının bilinmesi kilolarla mücadelede başarı oranını artırır. Peki, hangi vücut tipine sahipsiniz? Bunu nasıl anlayacaksınız? İşte merak edilen bu soruların yanıtları…
Elma tipi vücutta genellikle bedenin üst bölgesi daha iridir. Bu kişiler doğuştan da kilolu olabilirler. Bünyenin üst kısımları dolgundur; ancak bacaklar ve basenler kısmen incedir. Erkeklerde daha sık rastlanılan bir tablodur. Bu özelliğe sahip bireylerde; diyabet, kalp-damar, hipertansiyon, erken kıllanma, adet düzensizliği, yüz bölgesinde sivilcelenme, çocuk sahibi olmada zorlanma gibi belirtiler görülebilir. Elma vücuda sahip olanların beslenme alışkanlıklarını düzenlemeleri şarttır. Bunun için ilk önce hamur işleri (makarna, beyaz ekmek), patates, pirinç ve mısır ürünlerinin yanı sıra şeker, alkol ve kafeinden uzak durulmalıdır. Kan şekeri düzeyini değiştiren muz, kavun, karpuz ve üzüm gibi sebze ve meyve tüketiminde de dikkatli olunmalıdır. Diyette; protein ağırlıklı ızgara ve sebze ağırlıklı beslenme tercih edilebilir. Sabahları yumurta ve avokado iyi bir seçenek olabilir. Tatlı ihtiyacı için hurma düşünülebilir. Gün içerisinde bol su tüketilmelidir. Lif oranı yüksek karbonhidratlar zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar ile alınabilir.
Armut tipine sahip bireylerde yağ dokusu vücudun basen ve göbek gibi alt bölümlerinde depolanır. Deri altı yağın azaltılması güçtür. Dolayısıyla fazla kaloriden kaçınılmalıdır. Bu vücut şekli kadınlarda menopoz sonrası daha sık rastlanır. Toksik obezite, östrojen hormonu seviyesini yükseltir. Yüz kıllanması artabilir ve adet düzensizliği başlayabilir. Bu kişiler yağsız protein içerikli ve yüksek lifli bir diyetten yararlanabilir. Öğünlerde tahıllı ekmek, kahverengi pirinç ve bakliyat çeşitleri sınırlı oranlarda alınabilir. Kilo kaybına yardımcı olan yoğurt ve brokoli, kabak, karnabahar ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler tüketilebilir. Alkollü ve gazlı içeceklerin yerine yeterli miktarda su tercih edilmelidir. Sporu yaşam tarzı haline getirmelidir.
“Üst ağır vücut tipleri” olarak da bilinen ters üçgen şeklindeki vücutlar da omuzlar geniştir ve aşağıya doğru incelen tiplerdir. Genellikle gençlik dönemlerinde spor yapan bu bireylerde bel fıtığı ortaya çıkabiliyor. Böylesi kişiler protein yüklü bir beslenme programı hazırlayabilir. Diyetlerde kompleks karbonhidratlar tasarlanabilir. Öğünlerde taze sebze ve meyveler eksik edilmemelidir. Bedensel fonksiyonlar için gerekli olan magnezyum takviyesi yapılabilir. Diyette fındık, badem, ceviz ve ıspanak unutulmamalıdır. Hareketli bir yaşam tarzı benimsenmelidir. Metabolizmada su tutan tuzlu besinlerden uzak durulması yararlı olacaktır.
Çok istenen bir tip olan kum saati vücut, aslında ideal ölçülere sahiptir. Bu kişiler genel olarak şu özelliklere sahiptirler: Bedenin her bölgesi eşit oranda kilo alır. Simetrik ve düz bir vücut yapıları vardır. Bacakları düzgündür ve belleri incedir. Kiloların farkına varmaları güç olabilir. Bu vücut tipine sahip bireyler kilolarından kurtulmaları için beslenme düzenlerine özen göstermeliler. Dengeli bir şekilde kilo vermeleri için sabah kahvaltısını öğle saatine alabilirler. Diyette taze meyve ve sebzeler, yağsız balık, bakliyat türleri, kepekli tahıllar, zeytinyağı ve fındık tercih edilebilir. Ayrıca şeker, kafein ve yüksek yağlı yiyecekler sınırdırılmalıdır.