Agorafobi, bireyin kendisini çaresiz hissedebileceği veya yardım alamayacağını düşündüğü yerlerden korkması ve bu alanlardan uzak durmasıyla tanımlanan bir kaygı bozukluğudur.
Agorafobinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü hastalığın gelişiminde etkili olabilir.
- Çevresel Etkiler: Travmatik olaylar veya uzun süreli stres agorafobiyi tetikleyebilir.
- Panik Atak Geçmişi: Daha önce panik atak yaşanan yerlerden kaçınma davranışı ortaya çıkabilir.
- Diğer Psikiyatrik Rahatsızlıklar: Panik bozukluk ve farklı fobilerle birlikte görülebilir.
- Yaşam Tarzı: Alkol veya uyuşturucu kullanımı ve ardından gelen yoksunluk belirtileri risk oluşturabilir.
Agorafobinin Belirtileri
- Fiziksel Semptomlar: Çarpıntı, nefes almada zorluk, baş dönmesi, mide bulantısı, terleme ve göğüs sıkışması.
- Psikolojik Semptomlar: Ölme korkusu, kendini kaybetme veya gerçeklikten kopma hissi.
- Davranışsal Tepkiler: Kalabalık, kapalı veya açık alanlardan kaçınma, yalnız çıkamama veya eve kapanma.
Tanı Süreci
- Psikiyatrik değerlendirme ve bireyin geçmiş öyküsü üzerinden tanı konulur.
- Başka hastalıkları dışlamak için birey farklı bölümlere yönlendirilmiş olabilir (kardiyoloji, nöroloji, vb.).
- Panik atak geçmişi ve kaçınma davranışları tanı sürecinde önemli ipuçları sağlar.
Tedavi Yöntemleri
Psikoterapi
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Korkulan durumlarla yüzleşme ve bu durumlara yönelik algıyı yeniden yapılandırma çalışmaları yapılır.
- Maruz Bırakma Terapisi: Aşamalı olarak korkulan ortamlara girme çalışmaları gerçekleştirilir.
- Rahatlama Teknikleri: Kaygıyı azaltmak için nefes ve gevşeme yöntemleri öğretilir.
İlaç Tedavisi
- Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) sıklıkla tercih edilir.
- Bazı durumlarda sakinleştirici ilaçlar (benzodiazepinler) eklenebilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Düzenli egzersiz ve uyku alışkanlıkları geliştirmek.
- Dengeli bir diyet uygulamak.
- Kafein ve alkol tüketimini azaltmak.
Önemli Notlar
Erken teşhis ve tedavi, agorafobinin kontrol altına alınmasında kritik öneme sahiptir. Korkularla yüzleşmek ve destek almak iyileşme sürecini hızlandırır.
