Vücudun normalde zararlı olmayan maddelere karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan alerjiler, çocukluk döneminde sık görülen rahatsızlıkların başında geliyor. Kimi bireyler çevrede yaygın olarak bulunan polen, ev tozu, besinler, ilaçlar, böcek sokmaları, küf sporları, hayvan tüyleri gibi alerjik reaksiyon başlatabilen unsurlara karşı daha duyarlı olabiliyor.
Vücut, tıpta alerjen adı verilen bu unsurlara maruz kaldığında bağışıklık sistemi bu maddeleri ‘tehlikeli’ olarak algılar ve savunma mekanizmalarını devreye sokar. Çocukluk döneminde rastlanan bazı alerjik reaksiyonlar tedavi edilmediğinde ilerde ciddi sorunlara neden olabilir. Özellikle bahar aylarında sık görülen alerjik hastalıklarda genetik etkenler önemli rol oynamaktadır.
Alerjik problemler bireylerde farklı biçimlerde görülebilir. Alerjik tepkimelere hassas olan çocuklarda; burun, boğaz, kulak, göz, solunum yolları, bağışıklık ve sindirim sistemleri etkilenir. Alerjik reaksiyonlar bazen hafif olabilirken, kimi durumlarda orta veya şiddetli olarak seyredebilir. Alerji semptomları şu şekilde sıralanabilir:
Çocuklarda ortaya çıkan alerjik reaksiyonlar başka hastalıklarla karıştırılabilir. Erken tanı ve teşhisi ile alerjik problemlerin etkisini azaltılmak mümkün. Bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde yaygın olarak görülen bazı alerji türleri şunlardır:
Alerjik Bronşial Astım: Genel olarak çocukluk evresine öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi bulgularla ortaya çıkar. Küçüklerde sıklıkla rastlanılan bronşial astımın gelişiminde şu faktörler etkilidir: Polenler, hava kirliliği, evcil hayvanların tüy döküntüleri, sigara dumanı, stres, ev tozu akarları, soğuk hava, keskin kokular... Alerjik bronşial astımın tedavisi; hastalığa yol açan etkenleri önleyerek ve ilaçla yapılabilir.
Besin Alerjileri: Küçük yaşlarda yaygın görülen alerji türlerinden biridir. Süt, yumurta, fındık, kabuklu yemişler, deniz ürünleri, soya, buğday gibi besinler çocuklarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Besin alerjisinin işaretleri şu şekilde sayılabilir: Burun akıntısı, ciltte döküntü, ağızda ve boğazda aşınma, kızarıklık, şişlik, bulantı, öksürük, kusma, ishal, karın ağrısı, nefes tıkanıklığı, astım, hırıltılı solunum. Besin alerjisi tedavisi için öncelikle hastalığa neden olan besinlerden uzak durmak gerekir. Kimi durumlarda ilaç ve diyet uygulanabilir.
Cilt Alerjileri: Egzama veya atopik dermatit olarak da bilinen cilt alerjileri, çocuklarda sıkça görülür. Ciltte kaşıntı, kızarıklık, kabarcıklar veya deri döküntüleri gibi semptomlar baş gösterir. Atopik dermatit çocukların yüz, eklem yerleri ve kulak arkası ile ve gövdelerinde ortaya çıkabilir. Cilt alerjileri tedavisine hastalığa zemin hazırlayan faktörleri engellemekle başlanır. Ayrıca hekim tarafından cildin nemlendirilmesi, ağız ya da damar yoluyla ilaç da önerilebilir.
Arı ve Böcek Sokması Alerjisi: Arı, eşekarısı, sivrisinek ve böcek ısırmalarına karşı bazı çocuklar alerjik reaksiyonlar geliştirebilir. Sokulan bölgede şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık, kabarma, döküntü, morluk kaşıntı, nefes alma zorluğu; hatta anafilaksi gibi ciddi tepkiler oluşabilir. Böcek alerjileri küçüklerde en çok sivrisinek ve arı sokmaları ile yaşanır. Arı sokmasında ilk müdahalede arının iğnesi çıkartılmalıdır. İkinci aşamada şişlik ve kızarıklık görülen alan amonyaklı ya da karbonatlı suya batırılmış bir bezle silinerek pansuman yapılmalıdır.
İlaç Alerjileri: Çocuk bedeni kimi ilaçlara alerjik tepki verebilir. Antibiyotikler, ateş düşürücüler ve diğer ilaçlar küçüklerde alerjiye neden olabilir. İlaç alerjisi şu belirtilerle dışa vurabilir: Döküntü, tansiyon düşmesi, ürtiker (kurdeşen), ödem deri soyulması, gözde kızarıklık, dikkat bozukluğu, mor lekeler, nefes alma zorluğu, kaşıntı, çarpıntı, uyku, kusma, karın ağrısı, bulantı ve baş ağrısı. İlaç reaksiyonu esnasında doktora başvurulması yararlı olacaktır.
Solunum Yolu Alerjileri: Bu tür alerjiler, çocukların solunum yollarına temas eden polenler, küf, ev tozu akarı gibi alerjenlere karşı gelişir. Bu alerjiler bahar mevsiminde sık karşılaşılan astım, saman nezlesi, öksürme, burun akıntısı, hapşırma, gözlerde ve burunda kaşıntı, nefes tıkanıklığı, göz altında halka oluşumu, ciltte kızarma gibi şikâyetlerle kendini gösterebilir.
Evcil Hayvan Alerjileri: Çocukların ailesinde alerjiye yatkınlık mevcutsa evcil hayvana karşı alerjik tepkiler meydana gelebilir. Evcil hayvan alerjileri; burunda akıntı, tıkanma, gözde kaşıntı, sulanma, astım, egzama ve kurdeşen gibi bulgularla hissedilebilir. Bu rahatsızlığa yönelik hayvanlardan uzak durmanın yanı sıra ilaç ve aşıyla tedavi sağlanabilir.
Alerjiden korunmak için öncelikle alerjen ortamlardan kaçınmak önemlidir. Bu çerçevede şu önlemler alınabilir:
Unutmamalı ki; her çocuğun alerjik tepkileri çeşitli olabilir. Çocukluk döneminde tedavi edilmeyen alerjiler, yetişkinlikte devam edebilir. Küçük yaşlarda alerji belirtileri fark edildiğinde bir doktora danışılması yararlı olacaktır.