Beyin ameliyatları, operasyonun neden yapıldığına göre farklı şekillerde planlanır. 5 ile 14 saat gibi uzun sürelerde gerçekleşen beyin ameliyatları, sadece uzman beyin cerrahları tarafından yapılabilir.
Beyin ameliyatına girecek olmak hasta ve hasta yakını için duygusal olarak zor bir dönemdir. Hastalar, hastalıkları ve tedavileri hakkında geniş bilgi alarak kaygılarını gidermeye çalışır. Beyin ameliyatına karar veren hasta, hekim seçmekte de kararsız yaşayabilir. Bu süreçte hastaya aile ve yakınlarının destek olması çok önemlidir.
Beyin ameliyatı, uygulandığı duruma göre şekillenir. Beynin herhangi bir darbe veya yaralanma bezeri bir travma geçirmesi sonucu zedelendiğinde beyin ameliyatı gündeme gelir. Beyin ameliyatlarının süresi ve ameliyat sonrası yapılması gerekenler, ameliyatın türüne göre farklılık göstermektedir.
Beyin ameliyatının ne kadar süreceği hastanın tıbbi durumuna göre değişebilmektedir. Ortalama 5 saat ile 15 saat arasında süren bu zorlu ameliyatlar, uzman beyin cerrahları tarafından uygulanır. Beyin ameliyatları şüphesiz zorlu operasyonlardır.
Beyin ameliyatı öncesinde hastaların saçları tamamen kesilir. Hastaya genellikle genel anestezi, bazı durumlarda da lokal anestezi uygulanır. Beyinde hasarın bulunduğu yere ulaşmak için kafatasından yol açılır. Kafatası açılarak gerçekleştirilen “kraniotomi” denilen beyin ameliyatlarında beyindeki hasara ve hasarın bulunduğu bölgeye göre beyne müdahale edilir.
Çeşitli görüntüleme cihazları kullanılarak yapılan kapalı beyin ameliyatlarında bütün işlemler cihaz ekranından takip edilir.
Hastanın uyutulması gerçekleştikten sonra kafatasının açılması gerekir. Kafatası açıldıktan sonra beyne müdahale edilebilmektedir. Bu aşamada beynin hasar alan bölgesi alınır veya düzeltilir. Bununla birlikte kapalı beyin ameliyatlarına olanak sağlayan tıbbi teknolojiler de mevcuttur. Bu yöntem sayesinde hastanın kafatası açılmaksızın beyne gereken müdahale yapılabilir. Beyin ameliyatı büyük emek gerektiren ciddi ve zorlu bir operasyondur. Kapalı ameliyatlar komplikasyon riskini azaltırken hastanın iyileşme süresini de önemli ölçüde hızlandırmaktadır.
İyi huylu bir beyin tümörü olan menengioma tümörü, kadınlık hormonlarından beslenmektedir. Bu da menengioma tümörünün orta yaşlı kadınlarda sıkça karşılaşılan bir tümör olmasına yol açar. Bu vakalarda açık veya kapalı beyin ameliyatları uygulanabilmektedir. Ardından hastanın düzenli şekilde kontrol edilmesi, durumunun takip altında tutulması gerekir. Buna ek olarak cerrahi operasyonun ardından hastanın beslenmesine ve pansumanlarına gereken özeni göstermesi beklenir. Tüm bunlar ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.
Erkek hastalarda da beyin ameliyatı süreci, tıpkı kadın hastalardaki gibi benzer bir süreçte gerçekleştirilir. İlk olarak doktorun gerekli gördüğü tetkikler gerçekleştirilir. Ardından hasta ameliyata alınır. Operasyon bölgesinde ameliyatın sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesini engelleyecek olan saçlar kesilir. Ardından bölge lokal anestezi ile uyuşturulur. Veya hasta tümüyle uyutulur.
Sonraki aşamada açık ameliyat uygulanacaksa hastanın kafatası kesilerek açılır. Açık beyin ameliyatları son derece titiz davranılması gereken operasyonlardır. Aksi takdirde beynin diğer fonksiyonları zarar görebilir ya da doku zedelenmelerine yol açabilir.
İleri yaştaki bireylerde hassasiyet düzeyi çok daha fazladır. Açık ameliyatlarda süreç aynı şekilde ilerlemektedir. Hastanın saçları kesilir ve anestezi uygulanır. Ardından kafatası açılır ve gerekli görülen müdahaleler gerçekleştirilir. Beyin ameliyatının ardından özellikle yaşlı bireyler beslenmesine büyük özen göstermelidir. Beyin ameliyatının risk faktörlerine karşı gereken önlemler alınmazsa hastalar büyük bir tehditle karşı karşıya kalırlar. Bu yüzden ameliyat öncesinde, esnasında ve sonrasında büyük bir titizlikle hareket edilmesi gerekir.
Beyin ameliyatları oldukça uzun saatler boyunca süren zorlu operasyonlardır. Tıpkı diğer ameliyatlardaki gibi beyin ameliyatlarında da önemli risk faktörleri söz konusudur. Açık veya kapalı yöntemle gerçekleştirilen beyin ameliyatlarının risk unsurlarını sıralamamız gerekirse:
Beyin ameliyatları sonrasında hastalar kendilerini rahatsız hissedebilir. Bu rahatsızlığın sebebi, beyindeki tümöre bağlı bir ödem oluşmasından dolayı kafada oluşan ağrılardır. Ancak bu ağrılar, operasyondan birkaç gün sonra azalmaya başlar ve hasta kendini daha rahat ve iyi hisseder.
Beyin ameliyatı sonrasında hastalar baş ağrıları, baş dönmeleri, çift görme sorunları, yorgunluk ve vücudun bazı bölümlerinde hissizlik yaşayabilir. Ayrıca hastanın bazı ilaçlar da kullanması gerekir. Bu ilaçların iştah değişiklikleri ya da uykulu hissetmek gibi yan etkileri olabilir.
Hastanede kalış süresi ameliyata göre değişir. Hasta, hastaneden taburcu olduktan sonra genellikle 2 hafta evde dinlenir. Ameliyattan 2 hafta sonra dikişler alınır, ilk kontrol, birinci ayda yapılır. Sonraki kontroller 3., 6. ve 12. ayda yapılır. Kontrol süreleri ameliyata göre değişebilir.
Ameliyat sonrası protein bakımından zengin bir beslenme gerekir. Doğal, taze ve lif yönünden zengin besinler alınmalı ve bol su içilmelidir.
Ameliyatın ardından ilk birkaç gün ameliyat yerinin ıslanmaması gerekir ancak ameliyat yeri korunarak banyo yapılabilir.
Ameliyattan sonra yara tamamen iyileşinceye kadar sigara içilmemelidir.
Hasta yakınları da bu süreçte hastaya karşı sabırlı olmalı, hastaya destek olmaya çalışmalı ve bu sürecin geçici olduğunun bilincinde olmalıdır. Hastaya ilgi göstermek, ihtiyaçlarını karşılamasında yardımcı olmak ve moral vermek iyileşme sürecini hızlandırır.
Beyin ameliyatları beş ila on beş saat sürebilen, ciddi cerrahi operasyonlardır. İyileşme süreci de her vaka ve operasyon için farklılık gösterebilmektedir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde hastanın yaşı, morali, motivasyonu ve beslenmesi büyük önem taşır. Beyin ameliyatlarının gerçekleşme nedeni de iyileşme sürecini etkiler. Ortalama bir süreden söz etmemiz gerekirse on ila on iki haftalık bir iyileşme sürecinden bahsedebiliriz.
Beyin ameliyatından sonraki ilk iki hafta hasta, hastanede gözetim altında tutulur. Sonraki iki haftayı evlerinde dinlenerek geçirirler. Ardından belirtilen periyotlarda kontrol randevularına davet edilirler. Beyin ameliyatı sonrası süreç bu aralıklı kontrollerle birlikte bir yıla kadar yayılabilir.
Her vakada değişkenlik gösteren bu süreç, hastanın doktorla sürekli olarak iletişim halinde olmasını zorunlu kılar.
Önceki yaşantısında sigara içen hastaların beyin ameliyatından sonra en azından belli bir süre için sigaradan uzak durmaları doktorlar tarafından tavsiye edilmektedir. Bu süre doktorunuzun sizin genel sağlık durumunuzu değerlendirerek karar verebileceği bir süredir. Genellikle iki hafta veya bir ay boyunca hastaların sigara kullanmamaları önerilmektedir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Beyin ve Sinir Cerrahi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Beyin ve Sinir Cerrahisi HastalıklarıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.