Felçler

Beyni besleyen damarların tıkanması veya damarların yırtılması sonucu oluşan kanama nedeniyle beyin hücrelerinin oksijenden yoksun kalarak ölmeye başlamasıyla ortaya çıkan hastalıktır. İnme sonrası beyinde oluşan hasarlar nedeniyle vücut fonksiyonlarında geçici ya da kalıcı kayıplar oluşmaktadır. Kişinin inmeden nasıl etkilendiği ise inmenin beynin neresinde olduğu ve beyni ne kadar etkilediğine bağlıdır. Küçük bir inme geçirmişse kol veya bacaklarda geçici bir zayıflık oluşabilir. Beynin büyük bir kısmını etkilemişse sonucu daha ağır olabilir. Vücudun bir tarafında kalıcı felç ya da konuşma yeteneğinin kaybedilmesi gibi olumsuz durumlarla karşılaşılabilir.

Felç (İskemik İnme) Nedir?

Beyin damarlarında tıkanmaya bağlı olarak ortaya çıkan inme çeşididir. En yaygın görülen inme çeşididir ve inme vakalarının yaklaşık %87’sini oluşturmaktadır. İskemik inme vakalarının en sık görülen nedeni aterosklerozdur.

İskemik inmede, kan hücreleri, kolesterol, yağ, kalsiyum ve diğer maddelerden oluşan plaklar beyne giden damarlarda birikerek daralmaya neden olur ve ardından da ani bir pıhtılaşma yaşanarak iskemik inme vakaları yaşanır.

Felç (İskemik İnme) Nedenleri Nelerdir?

• Hipertansiyon
• Kalp krizi
• Kalpteki ritim problemleri
• Kalp kapakları ile ilgili sorunlar
• Kan pıhtılaşma problemleri
• Boyunda bulunan kan damarı hastalığı (Karotis arter hastalığı) gibi nedenlerden dolayı iskemik inme vakaları yaşanmaktadır.

Felç (İskemik İnme) Çeşitleri Nelerdir?

Trombotik İnme

Beyne kan sağlayan damarlarda oluşan kan pıhtısından kaynaklanmaktadır. Genellikle yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve aterosklerozu olan kişilerde görülmektedir.

Embolik İnme

Genellikte bir kan pıhtısı veya plak parçasının vücudun bir yerinde (büyük oranda kalpte), beyne kan sağlayan damarı tıkaması sonucu oluşmaktadır. Embolik inme vakalarının %15’i Atriyal fibrilasyonu olan kişilerde görülmektedir.

Felç (İnme) Belirtileri Nelerdir?

• Vücudun bir tarafında ani uyuşma ve güçsüzlük
• Gözlerde ani görme değişiklikleri
• Yutma güçlüğü
• Şiddetli ve ani baş ağrısı
• Baş dönmesi, yürüme ve dengede ani problemler yaşanması
• Düşünmede karışıklık, konuşma veya başkalarını anlama zorlukları yaşanması inme geçirdiğinizin belirtisi olabilmektedir. Bu tür durumlarda F.A.S.T denilen bir inme testi uygulanır. Bu testte;

Face (Yüz): Kişiden gülmesi istenir. Gülümsemesi düzensiz, ağız kenarında sarkma varsa bu ilk belirtidir.

Arms (Kollar): Kişiden kolunu kaldırmasını isteyin. Bir kolu aşağıya düşüyorsa, kolda his kaybı ve kuvvetsizlik varsa inme belirtisi görülüyor demektir.

Speech (Konuşma): Kişi konuşturmaya çalışılır. Basit cümleleri tekrarlayamıyorsa, konuşması bulanıksa inme yaşıyor olabilir.

Time (Zaman): Kişi yukarıdaki belirtileri gösteriyorsa vakit kaybetmeden acilen 112’yi arayın.

Felçte İlk Müdahale Nasıl Olmalı?

Hemen 112’yi arayın. Sakin olun, alanın güvenliğini sağlayın. Kişiyle konuşmaya çalışın. Konuşamıyorsa elinizi sıkmasını söyleyin. Yanıt vermiyorsa bilinç kaybı yaşıyordur. Kişiyi yan yatırıp, başının omuzlarının altına yastık ve giysi koyun. Hareket ettirmemeye çalışın. Dar veya sıkı giysileri varsa gevşetin. Hava yollarının açık olduğundan emin olduktan sonra hastayı rahatlatmak için yardım ekiplerinin yolda olduğunu söyleyin. Kesinlikle su veya yiyecek gibi şeyler vermeyin. Saatinizi kontrol edin. Hastanın kaç dakikadır aynı halde olduğunu sağlık ekiplerine bildirin.

Felç Tedavi Yöntemleri

Acil Tedavi

İnme vakalarında tedaviye bir an önce başlanması çok önemlidir. Ne kadar geç başlanırsa beyindeki hasar daha büyük olur. Pıhtı nedenli tıkanmalar sonucu ortaya çıkan inmelerde ilk olarak pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar kullanılarak daralan damarların açılması sağlanır. İlk 3 saat içerisinde yapılan anti-trombotik tedavide başarı oranı oldukça yüksek olmaktadır.

Girişimsel İşlemler (Balon ve Stent)

Boyun damarı tıkanmışsa kateterizasyon işlemi ile artere girilir, kateterin ucundaki balon şişirilerek daralan damarın genişlemesi sağlanır. Gerekiyorsa atardamardaki dar olan bölgeye de stent uygulanır.

Cerrahi Tedavi

İnme boyundaki karotis arter tıkanıklığından kaynaklanıyorsa cerrahi operasyona gerek duyulabilir. Bu işlemde atardamarda darlığa neden olan plak küçük bir kesi ile alınarak kan akışı sağlanır.

Felç Sonrası Yaşam

İnme (Felç) vakaları sonrası hastaların rehalitasyon ve fizik tedaviye ihtiyaçları olur. Plana uyulması halinde hastalar kendilerine bakma becerisini kazanabilmektedirler.İnme yaşayan kişilerin %3-4’ünde daha sonra ikinci bir inme yaşama riski bulunur. Bunun için tedavilere bağlı kalmaları, fiziksel aktivite, dengeli beslenme, sigara ve alkolden uzak durmaları gerekir. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve kalp rahatsızlığı bulunan kişilerin ise tedavilerini aksatmamaları gerekmektedir.

Sık Sorulan Sorular

Felç (İnme) Sonrası İyileşme Ne Kadar Zaman Alır?

Felç sonrası hastaların rehabilitasyona ihtiyaçları vardır. Rehabilitasyon süreci ise kişiden kişiye farklılık gösterir.

Stres Felce Neden Olur Mu?

Evet, stres felce neden olabilmektedir. Günlük, kısa süreli stresler felce neden olmayabilir ancak uzun süreli stresler riski artırır.

İnmeye Bağlı Felç İyileşebilir Mi?

Evet, iyileşebilir. Felç sonrası fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ile kol ve bacaktaki hareketlerin bir kısmı veya tamamı geri kazanılabilmektedir. Rehabilitasyon sürecinde nörofizyolojik terapi yöntemleri, eklem hareket açıklığı ve esnekliği egzersizleri, robotik rehabilitasyon, elektrik stimülasyonu ve diğer yardımcı araçlar kullanılmaktadır.

Gençler de Felç Olabilir Mi?

Evet, felç her yaşta görülebilmektedir. Çocuklarda ve bebeklerde bile felç vakaları yaşanabilmektedir. Çocuklarda felç vakalarının büyük bir kısmı ilk yaşa kadar görülür. Felçte önemli olan erken tanıdır. Bu nedenle belirtilerini ve uyarı işaretlerini bilmek önemlidir.

Fizik Tedavi Birim Doktorları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Fizik Tedavi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Diğer Fizik Tedavi Hastalıkları

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Fizik Tedavi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.