İşitme Tarama Testi

İşitme, frekans ve ses yoğunluğu olmak üzere iki ana bileşene göre ölçülür. İşitme tarama testleri de işitme işlemini desibel cinsinden çeşitli frekans seviyelerinden ölçmek ve elde edilen verileri grafiğe dökme amacıyla yapılır. İşitme problemleri konusunda en riskli grup çocuklar ve yaşlılardır. İşitme tarama testleri çocuk ve yaşlıları test etmenin yanı sıra işitme kaybı önleme programlarında da başarıyla kullanılmaktadır.

İşitme Tarama Testi (Odyometri) Nedir?

Odyometri, işitmenin ölçülmesi ve işitme fonksiyonlarının değerlendirilmesi amacıyla yapılan işitme testine denir. Testte, kişinin işitmesi desibel cinsinden çeşitli yoğunluk seviyelerinde ve çeşitli frekans seviyelerinde hz. olarak ölçülmektedir.

İşitme Testi Nasıl Yapılır?

Kulak Burun Boğaz doktoru, kulaktaki işitme kaybı ve kaybın dereceğini öğrenmek için testin yapılması kararını verir. Test kapsamında ses yalıtımlı bir odada kişiye dışarıyla bağlantıyı kesen bir kulaklık takılır. Ardından bu kulaklıktan farklı frekans aralıklarında sesler verilerek kişinin tepkileri, kemik ve hava iletimi değerlendirilir. Kişiye herhangi bir ses duyduğu zaman elindeki butona basması istenir. Kulaklıktan kişiye verilen ses ince, kalın, az şiddetli veya çok şiddetli olabilir. Kişinin verdiği tepkilere göre test tamamlanarak işitme kaybı ve derecesi öğrenilir.

İşitme Testi Türleri Nelerdir?

Dört farklı işitme testi türü vardır. Bunlar;

• Saf Ses Odyometrisi
• Konuşma Odyometrisi
• Timpanometri
• Akustik Refleks testleridir.

Saf Ses Odyometrisi

Saf ses odyometrisi en çık kullanılan işitme testidir. Bu test ile her iki kulağın farklı frekanslarda duyabileceği minimum ses şiddeti ölçülür. Kişiye ses yalıtımlı odada kulaklıktan sesler dinletilir ve kişinin duyup duymadığı, duyduysa ne kadar duyduğu öğrenilir. Bu testle hava ve kemik yolunun işitme düzeyi ölçülür. Temel amaç; işitme eşiğinin düzeyini tespit etmektir.

Sensörinöral duyarlılığın ölçüldüğü bu testte işitme kaybının derecesi tespit edilir. Test yapılmadan önce hastanın;

• Kulak çınlaması varsa bunu odyometriste bildirmeli
• Teste giren hastaların en yüksek sese ve en düşük sese tepki vermeleri
• Kemik yolu ses ileticisi takılması durumunda hareketsiz kalmaya dikkat etmeleri gerekir.

Konuşma Odyometrisi

Konuşma odyometresi, insan sesinin duyulması ve değerlendirilmesi sürecinden oluşur. İşitme testlerinde genelde uyarıcı olarak insan sesi kullanır. Konuşma odyometrisinin ana görevi; bu sesin kulaktaki durumunun değerlendirilmesi ve kulak fonksiyonlarının durumudur. Konuşma odyometrisinde belirlenen eşikler;

• Konuşmayı alma eşiği
• Konuşmayı ayırt etme eşiği
• Rahat dinleme eşiği
• Rahatsız edici düzey olarak tanımlanır.

Konuşmayı alma eşiği (SRT-Speech Reception Threshold), hastanın duyduğu kelimeleri % 50 işitebilmesini baz alır. Testte hastaya 10dB-15dB üzeri 3 heceli 6 kelime verilir. Hasta bu kelimelerin tamamını doğru tekrar ederse ses şiddeti 5dB azaltılır ve 3 heceli farklı bir liste yöneltilir. Bu listeyi de doğru tekrar ederse ses şiddeti 5dB daha düşürülerek 6 kelime verilir. Bu kelimelerden 2’sinin doğru olması, hastanın ses şiddetinin önceki aşama olduğunu ortaya koymuş olur.

Konuşmayı ayırt etme (SDS-Speech Discrimination Score) aşamasında ise konuşmayı alma eşiğinin üzerine 25dB-40dB eklenir ve 25 adet tek heceli kelime listesini tekrarlaması istenir. Hastanın verdiği doğru cevaplar %4 ile çarpılır. Ortaya çıkan sonuç hastanın konuşmayı ayırt etme seviyesidir. İşitme problemi olmayan kişilerde bu oran %90 civarlarında çıkmaktadır.

Rahat dinleme eşiği (MCL-Most Comfortable Level) ise konuşmayı alma eşiği ile rahatsız edici ses düzeyi arasındaki dinleme düzeyini ifade eder.

Rahatsız edici düzey (UCL-Uncomfortamle Level) de hastanın ses seviyesinden rahatsız olduğu noktadır.

İşitme problemi olmayan kişilerde;

• SRT değeri 20dB
• MCL değeri 40-60dB
• SDS değeri %90-100
• UCL değeri ise 100-120dB’ye eşit olması gerekir.

Timpanometri

Bu testte orta kulağın basıncı ölçülür. Dış kulak yoluna hava basıncı uygulanarak kulak zarı ve orta kulak hareketliliği test edilir. Ölçümler, kulağa yerleştirilen bir prob yardımıyla yapılır. Timpanometri testinin yapılabilmesi için kulak zarının delik olmaması gerekir.

Akustik Refleks

Akustik refleks, orta kulakta bulunan stapes kasının, akustik uyaranlara verdiği tepkidir. Bu test, beyin sapı düzeyine kadar işitme yolları hakkında bilgiler vermektedir. Akustik refleks testi diğer bulgularla yorumlandıktan sonra işitme kaybına neden olan durumun yeri hakkında bilgi sahibi olunur.

İşitme Testi (Odyometri Taraması) Nerelerde Kullanır?

İşitme testleri;

• En erken yaştaki çocuklarda genel taramada
• Sensörinöral işitme kaybı nedenlerine maruz kalma durumunda
• Çocuklarda geç konuşma sebebinin tespitinde
• Çocuk ve yaşlılarda kalıcı davranış değişiklikleri ve sorunlarının sebebini bulmada
• Geriatrik değerlendirmelerde
• İşitme kaybı şikâyetlerinde
• Kalıcı seröz otitis mediada ve bilateral durumlarda
• Sensörinöral işitme kaybı olan timpanometri uygulananlarda
• Kulak çınlaması ve baş dönmesi şikâyetlerinde
• Şiddetli kafa travmalarından sonra
• Ototoksik ilaç kullanımının ardından
• Menenjit, ensefalit veya işitmeyi etkileyen diğer viral ve bakteriyel enfeksiyonlardan sonra
• Gürültü ortamlarda çalışanlarda
• Başarısız bir tarama testinin odyometrik değerlendirilmesinde işitme testleri kullanılmalıdır.

İşitme Kaybının Dereceleri Nelerdir?

İşitme kaybının miktarı hafif, orta, ileri ve ağır olarak derecelendirilmektedir.

Normal işitme; 20dBHL’ye kadar düşük sesler işitilebilir.

Hafif işitme kaybı; işitme kaybı 25-39dbHL arasındadır. Gürültülü ortamlarda konuşulanları anlamayabilirsiniz.

Orta şiddetli işitme kaybı; daha iyi duyan kulağınızdaki işitme kaybı 40-69dbHL arasındadır. İşitme cihazı olmadan konuşulanları anlamazsınız.

İleri düzeyde işitme kaybı; daha iyi duyan kulağınızdaki işitme kaybı 70-89dbHL arasındadır. İmplant veya güçlü işitme cihazlarına ihtiyaç duyulur.

Ağır işitme kaybı; daha iyi duyan kulağınızdaki işitme kaybı 90dbHL’den fazladır. İmplant kullanımına, dudak okuma ve-veya işaret diline ihtiyaç duyarsınız.

İşitme Tarama Testi Formu

İşitme Tarama Testi Birimin Doktorları

Doç. Dr. Nur Yücel Ekici

Kulak Burun Boğaz

Diğer Tıbbi Birimlerimiz

Burun Tamponu Konulması

Kulak Zarına Tüp Takılması

Geniz Eti Bademcik Alınması