Halk arasında su fıtığı, su toplaması veya torbaların şişmesi şeklinde adlandırılan hidrosel rahatsızlığı özellikle yeni doğan bebeklerde sıkça görülmektedir. Erkeklerde spermlerin korunduğu testis torbası, zarlı bir yapıya sahip koruyucu bir kılıf ile kapalıdır ve çift tabakalı halde bulunur. Tabakaların arasında spermler hem daha rahat hareket ederler hem de dışarıdan gelen etkenlere karşı daha korunaklı olmalarını sağlayan bir sıvı içerisindedirler. Bu sıvı, tabakalardan bir tanesi tarafından salgılanır ve diğer tabaka tarafından emilir. Normal koşullar altında bu süreç dengeli ilerler ancak dengenin bozulması halinde tabakalar arasındaki sıvı seviyesinde artışlar gözlemlenir ve torba şişmeye, zamanla da içi sıvı dolu bir kesecik haline bürünmeye başlar. Oluşan bu kesecik hidrosel olarak adlandırılır.
Çocukluk evresinde karşılaşılan hidroseli tedavi etmek için iki yaşına kadar beklenir ve kendiliğinden bir iyileşme olmazsa cerrahi tedavi tavsiye edilir. Hidrosel tedavisi esnasında çoğunlukla sünnet işlemi de gerçekleştirilir. Yetişkin bireylerdeki hidrosel tedavisi için yapılan cerrahi müdahale ortalama 30 ila 60 dakika içerisinde tamamlanır. İşlemin ardından torbaya dren yerleştirilir ve hasta bir ila iki gün kadar gözlem altında tutulur. Drenin alınmasının ardından hastanın taburcu işlemleri gerçekleştirilebilir. Hidrosel tedavisinin ardından hastalara birkaç gün süresince evde dinlenmesi tavsiye edilir. 7 günlük sürecin ardından hastanın vücudunda bulunan dikişlerin erimesi tamamlanır ve banyo yapabilecek duruma gelir. İlk yedi günlük dönemde hastanın torbanın yukarı doğru kalkmasını destekleyecek özel külotlar giymesi gerekir. Cerrahi operasyonun ardından ilk haftada antibiyotik, ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılır. İkinci haftadan sonra ise cinsel yaşamını yeniden aktif hale getirmeye hazır olur.
Hidrosel (veya su fıtığı), testis çevresindeki zar olan tunika vajinalis arasında veya sperm kanalı boyunca berrak ya da sarı renkte bir sıvının anormal bir şekilde birikmesidir.Sıvının birikmesi, genellikle gelişimsel anormallikler ve karın zarının (periton) sıvı üretimi ile emilimi arasındaki dengesizlikten kaynaklanır.
Hidroseller, sıvı ile dolu minik baloncuklar gibi görünür ve dokunduğunda pürüzsüz bir his verir. Testislerin önünde yer alabilirler ve boyutları değişkenlik gösterebilir. Özellikle yaşlı erkeklerde, tedavi edilmediğinde büyük hidroseller zamanla genişleyebilir.
Bu durum ise genellikle bebekler ve küçük çocuklarda daha sık görülür. Doğuştan gelen hidroseller genellikle ilk yaş içinde kendiliğinden iyileşir. Yetişkinlerde ise travmalar, enfeksiyonlar, testis dönmesi, epididimit, varikosel ameliyatları veya testis tümörü gibi faktörlerin sonucu olarak ikinci bir hidrosel gelişebilir. Kadınlarda da nuck kanalı tıkanıklığı gibi durumlar nadiren sıvı birikimine neden olabilir.
Ebeveynler veya yetişkinler hidrosel şikayeti yaşadıklarında, sıklıkla “Hidrosel (su fıtığı) ameliyatı nedir?” sorusunu sorarlar.
Hidrosel ameliyatı, diğer bir deyişle hidroselektomi, testis çevresindeki sıvı dolu keseciklerin cerrahi müdahale ile alınması veya onarılması işlemidir.
Bu hidroseller genellikle ağrısızdır, ancak vücudun hassas bir bölgesinde bulunmaları ve görünür olmaları nedeniyle endişe yaratabilirler. Tedaviye ihtiyaç duyulmadan iyileşebilen bu durumlar, ciddi bir soruna işaret edebileceği durumlarda ise cerrahi müdahale gerektirebilir.
Erkek çocuklarda karın boşluğu ile testisler arasındaki tünel, testislerin gelişim sürecinde önemli bir rol oynar. Testisler rahimdeyken, karın içinde gelişir ve bu tünelden geçerek skrotuma ulaşır.
Normalde, bebek doğmadan önce bu tünelin kapanması gerekir. Ancak bazı durumlarda, kapanma işlemi sırasında testislerin çevresinde bir miktar sıvı birikebilir. Tünelin tamamen kapanmaması da sıvının skrotuma sızmasına ve birikmesine neden olabilir.
Bu durumlar, çocuğun skrotumunda sıvı birikimine yol açarak hidrosel (su fıtığı) gelişimine neden olabilir. Hidrosel, testislerin büyümesi, ağrı ve kozmetik rahatsızlık gibi sorunlara yol açabilir; bu nedenle tedavi amacıyla hidrosel ameliyatı yapılabilir.
Ebeveynler, hidrosel ameliyatının nasıl gerçekleştirildiğini sıklıkla merak ederler. Ameliyat sırasında, kasık bölgesinde 2 ila 4 cm genişliğinde bir kesi yapılır ve burada biriken sıvı temizlenir. Sıvının birikmesine neden olan zarlar kesilir ve mevcut bir fıtık varsa onarılır.
Sıvının tekrar birikmesini önlemek için, genellikle 1-2 gün süreyle dren adı verilen bir silikon tüp yerleştirilir. Bu tüp, ameliyat bölgesindeki kan ve sıvının dışarı atılmasını sağlar. Ameliyat sonrası süreçle ilgili detaylı bilgi ve olası riskler konusunda ebeveynler, ameliyatı gerçekleştiren doktorlar tarafından bilgilendirilmelidir.
Yetişkin kadınlarda hidrosel (su fıtığı) oldukça nadirdir. Kadınlarda, inguinal kanalda peritoneal yapılar bulunur; bu yapılar, erkeklerde testislerin karın boşluğundan skrotuma geçişini sağlayan processus vajinalis'e karşılık gelir ve nuck kanalı olarak adlandırılır.
Kadınlarda hidrosel genellikle kasık bölgesinde ağrısız, ele gelen kitleler şeklinde ortaya çıkar. Tanı koymak için ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Nuck kanalında oluşan hidroseller genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilir. Bu işlem açık cerrahi veya laparoskopik cerrahi yöntemleriyle yapılabilir. Ameliyat sırasında, hidroselin bulunduğu bölgeye (genellikle karın alt kısmı) küçük bir kesi açılır ve içindeki sıvı boşaltılır. Ayrıca, sıvının tekrar birikmesini önlemek için, sıvı birikimine neden olan yapılarla bağlantılar kesilir. Bu işlem, sıvı boşaltmak için genellikle şırınga veya iğne kullanılarak da yapılabilir.
Büyük çocuklarda, gençlerde ve yetişkinlerde skrotum yaralanmaları veya iltihaplı enfeksiyonlar sonucunda hidrosel gelişebilir. Bu tür hidroseller çoğunlukla tedavi gerektirmeden kendiliğinden iyileşir. Ancak, gençler veya yetişkinlerde hidrosel büyüyerek ağrıya, rahatsızlığa veya diğer genital yapıların işlevlerini bozacak seviyelere ulaşırsa, cerrahi müdahale gerekebilir.
Hidroselektomi operasyonunda, cerrah hidroseli temizledikten sonra, bölgedeki tüm bağlantı noktalarını ve açık kısımları onarıp kapatır. Ameliyat gerçekleştirilmediğinde, nadiren kasık fıtığı oluşabilir ve bu durum ciddi rahatsızlıklara yol açabilir.
Hidroseli çıkarmak için genellikle testis torbasına, alt karın veya alt mide bölgesine bir kesi yapılır. Ayrıca, kasık fıtığı ameliyatları sırasında da hidrosel tespit edilebilir ve bu durumda, hidrosel rahatsızlık yaratmasa bile cerrah tarafından çıkarılabilir.
Ameliyat sonrası sıvıyı boşaltmak için birkaç gün boyunca bir tüpe ve bandaja ihtiyaç duyulabilir. Hidroselin yeniden oluşma ihtimali olduğundan, düzenli takip ve muayeneler gerekebilir.
40 yaş ve üzeri erkeklerde görülen hidrosellerin genellikle nedeni net olarak belirlenemez. Testislerdeki sorunlar, örneğin ağrı, enfeksiyon, iltihaplanma, yaralanma veya tümörler, sıvı birikimine yol açarak hidrosel gelişimine neden olabilir.
Hidrosel ameliyatı genellikle lokal anestezi altında yapılır. Ancak, ameliyat öncesinde hastanın genel sağlık durumu detaylı bir şekilde bir uzman tarafından incelenir. Ameliyatın gerekliliği ve riskler gözden geçirilir. Doktorlar uygun görürse, ameliyat çocuklar, gençler ve yetişkinlerde benzer bir yöntemle uygulanır. Cerrah, hidrosel kesesinin bir kısmını çıkararak sıvının boşaltılmasını sağlar.
Hidrosel ameliyatı genellikle güvenli bir prosedür olarak değerlendirilir. Ancak, her cerrahi işlemde olduğu gibi, bazı yan etkiler ve komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ameliyat anestezi altında yapıldığı için, anestezinin yol açabileceği riskler de mevcuttur. Bu nedenle, “Hidrosel ameliyatı ne kadar risklidir?” sorusuna şu şekilde bir yanıt verilebilir:
Anestezik ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar, solunum sorunları, cerrahi işlem sonrası kanama riski, testis çevresinde cerahat birikimi olarak bilinen piyosel, Testis enfeksiyonları, kasık bölgesindeki damarların hasarı, testislerin kan akışında bozulma, tekrar eden hidrosel (su fıtığı), şişlik, morarma, ödem ve yara izleri, sperm kanallarında nadir de olsa hasar oluşumu ve testis arterlerinde zarar meydana gelmesi, bu durum da spermatogenezi etkileyebilir.
Hidrosel (su fıtığı) ameliyatı sonrası, hastaların 5-7 gün süreyle küvet banyolarından kaçınmaları önerilir. Bez kullanan bebeklerin yaraları, doku yapıştırıcıları ve pansumanlarla kapatılmalıdır. Fiziksel aktivitelerde bir sınırlama olmasa da, hastanın bir süre istirahat etmesi önerilir.
Ağrıyı hafifletmek için doktorun önerisiyle minimum dozda analjezikler kullanılabilir. Bununla birlikte, dinlenmek ve ağır aktivitelerden kaçınmak iyileşmeyi destekler. Ameliyattan 24-48 saat sonra kısa süreli duşlar alınabilir. Bölgenin temiz ve kuru tutulması, iyileşme sürecini hızlandırarak, enfeksiyon riskini azaltır ve genel iyileşme sürecini daha hızlı hale getirir.
Ameliyat sonrası, düzenli takip ziyaretleri önerilir. Özellikle küçük bebekler, tekrar eden hidroselli hastalar veya şüpheli bulguları olan hastalar için uzun süreli takipler gerekebilir. Ameliyat sırasında dren yerleştirilmişse, genellikle 1-2 gün sonra çıkarılır.
Ayrıca, belirli bir süre boyunca cinsel aktivitelerden kaçınılması gerekebilir. Ameliyat sonrası anormal komplikasyonlar, şiddetli kanama, yoğun ağrı veya yüksek ateş durumunda derhal doktor muayenesi yapılması tavsiye edilir.
Bireyler genellikle birkaç gün içinde günlük aktivitelerine geri dönebilirler. Ancak, tamamen iyileşmek için birkaç hafta sürebilir. Bu iyileşme süreci, kişinin yaşına, genel sağlık durumuna, ameliyat sonrası bakımına ve ortaya çıkabilecek komplikasyonlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Ebeveynler ve hastalar, hidrosel ve bu durumun ameliyatıyla ilgili çeşitli konularda sıkça sorular yöneltirler. İşte bu konular hakkında detaylı bilgiler:
Hidrosel durumunda, testislerden biri veya her ikisinde şişlik gözlemlenebilir. Bu şişlik ağrı yapmasa bile, genellikle altta yatan enfeksiyon, tümör veya fıtık gibi diğer sağlık sorunlarının araştırılması gereklidir. Şişlik zamanla büyüyebilir ve bu, şiddetli ağrılara, yürümekte zorluklara ve estetik açıdan rahatsız edici bir görünüm oluşumuna neden olabilir.
Hidrosel ameliyatının süresi, hastadan hastaya ve ameliyatı gerçekleştiren doktora göre değişebilir. Ancak genellikle, bu tür bir prosedür bir saatten kısa sürede tamamlanabilir.
Hidrosel çoğu zaman ciddi bir sağlık sorunu yaratmaz, ancak bazen testislerde daha büyük bir sorunun ve potansiyel komplikasyonların belirtisi olabilir. Bu komplikasyonlar enfeksiyon, yaralanma, tümör veya kasık fıtığı gibi durumları içerebilir.
Hidroselin önlenmesinin en etkili yolu testislerin ve skrotumun yaralanmalardan ve travmalardan korunmasıdır. Ayrıca, hidrosel geçmişi olan kişilerin düzenli sağlık kontrolleri yaptırmaları da koruyucu bir önlem olabilir.
Hidrosel genellikle günlük faaliyetleri engellemeyen ve yaşam kalitesinde belirgin bir bozulmaya yol açmayan bir durumdur. Ancak, her durumda bir uzmana danışmak ve doktorun önerdiği tedavi planına uyum sağlamak önemlidir.
Hidrosel, iki temel kategoriye ayrılır: bağlantılı ve bağlantısız türler. Bağlantılı hidroselde, sıvı yer değiştirebilir ve göbeğe ulaşabilir. Bağlantısız hidroselde ise sıvı sadece skrotumda kalır, çünkü üst kısmı kapalıdır.
Hidrosel ameliyatı genellikle komplikasyon riski düşük ve başarılı bir operasyon olarak kabul edilir. Ameliyatın doğurganlık üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur. Ancak, tedavi edilmediğinde veya cerrahi işlem sonrası enfeksiyon gelişirse, üreme fonksiyonları etkilenebilir.
Hidrosel çoğunlukla bebeklerde görülen ve kendiliğinden geçen zararsız bir durum olarak değerlendirilir. Ancak, şişlikleri bir sağlık uzmanına göstermek ve olası komplikasyonları belirleyip çözmek önemlidir.
Eğer kendinizde veya çocuğunuzda hidrosel belirtileri fark ederseniz, bir uzmanla görüşerek hidrosel ameliyatı ve diğer tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Çocuğunuzda veya sizde hidrosel hastalığı bulunuyorsa Özel Ortadoğu Hastanesi uzman hekimleriyle hizmetinizde.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Üroloji birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Testis CerrahileriÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Üroloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.