Psikolojik sağlık sorunları, her geçen gün daha sık karşılaşılan problemler haline geliyor. Psikolojik sorunlar, kendilerine özgü belirtilerle ortaya çıksalar da bazı koşullar altında farklı davranış bozukluklarını da tetikleyebiliyorlar. Bu davranış problemlerinden bir tanesi de saç ve kıl koparma hastalığı yani trikotillomani’dir. Özel Adana Ortadoğu Hastanesi, “saç koparma hastalığı sebepleri, saç yolma hastalığı nasıl geçer, kıl yolma hastalığı tedavisi” gibi soruları sizler için cevapladı.
Saç yolma rahatsızlığı, psikolojik strese neden olan olaylar sırasında veya sonrasında kişinin saç tellerini ve kıllarını yolarak kendisine zarar verme davranışı göstermesidir. Saç yolma hastalığı yaşayan kişiler, içlerindeki bu dürtüye karşı koydukları sürece kendilerini stres altında hissederler ve başka herhangi bir duruma odaklanmakta güçlük çekerler. Dürtüsüne teslim olup saçlarını ve kıllarını yolan kişi, kısa süreliğine rahatlar ve stresten kurtulur.
Dünya genelinde yapılan çalışmalar, saç yolma hastalığının görülme sıklığını tüm insanların %0,5’i ile 2’si arasında olduğunu göstermektedir. Saç ve kıl yolma ataklarının ardından insanlarda, saçlı derinin zarar görmesi kaçınılmazdır. Bunun yanı sıra enfeksiyon ve enfeksiyondan kaynaklanan ciddi sağlık sorunları tehlikesi de vardır.
Henüz saç ve kıl yolma rahatsızlığının klinik nedeni tam olarak tespit edilmiş değildir. Buna karşın dünya genelinde yürütülen çalışmalar, saç ve kıl yolma davranışının bazı risk faktörleri ve sağlık problemleriyle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Saç ve kıl yolma rahatsızlığı vakaları incelendiğinde, genel olarak ergenlik evresinde ortaya çıktığı görülmektedir. 10 ve 13 yaş arası gruptaki çocuklar saç ve kıl yolma rahatsızlığının en sık rastlandığı yaş grubudur. Ancak erken çocukluk evresinde de rahatsızlık ortaya çıkabilir. İlerleyen yaşla birlikte hastalığın bulgularında da olgunlaşma gözlenir. Çocukluk evresinde çeşitli psikolojik travmalar yaşayan kişiler saç ve kıl yolma rahatsızlığı için en önemli risk gruplarından biridir.
Temel olarak saç ve kıl yolma hastalığı kişinin, kendisine zarar vermesine yol açan, beden odaklı davranış bozukluklarıdır. Bu tanıma uyan tırnak yeme bozukluğu, cilt dokusunu koparma ve yeme davranış bozukluğu gibi başka sorunlarla birlikte ortaya çıkabilir.
Hastalar çoğu zaman stresli bir durum yaşadıklarında saç tellerini ve kıllarını koparmaya başladıklarını o an için fark etmeyebilirler. Ancak kişiye saçlarını ve kıllarını yolduğunun hatırlatılması, kişinin o an yaşadığı anksiyete ve utanma duygusunu arttırabilir. Psikolojik stresi daha da şiddetli bir seviyeyi taşıyabilir. Bunun sonucunda kişi saçlarını ve kıllarını daha fazla yolar.
Yapılan çalışmalar, çocukluk evresinde saptanan saç ve kıl koparma davranışının, cinsiyetler arasında eşit şekilde görüldüğünü fakat yetişkinlik dönemine gelindiğinde kadın hastaların oranının arttığını göstermektedir. Bazı araştırmalar, kadınlardaki saç ve kıl koparma davranış bozukluğunun regl süreciyle ilişkili olduğunu göstermektedirler. Regl öncesinde yaşanan psikolojik sürecin, saç ve kıl koparma dürtüsünü ve davranışını tetikleyebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte hamilelik sürecinde yaşanan hormonal dönüşümler de saç ve kıl koparma rahatsızlığına yol açabilir.
Saç ve kıl koparma rahatsızlığının ilerlemesinde bazı psikolojik durumlar etkili olur. Bunun yanı sıra saçlı deride meydana gelen hasarlar, bazı klinik semptomlara da yol açar. Bu rahatsızlığın belirtilerini sıralamamız gerekirse:
Tekrar eden saç yolma ataklarının ardından, saçlardaki azalmayla birlikte kişinin yaşadığı kaygı bozukluğu ve depresyon hali de şiddetlenerek devam eder. Psikolojik sorulardaki bu ilerleyiş, kişinin daha çok saç yolmasına sebep olur. Bu nedenle saç ve kıl koparma hastalığının mümkün olan en erken aşamada tespit edilmesi ve geç kalmaksızın tedaviye başlanması, gelecekte oluşacak ciddi sağlık problemlerinin önlenmesi açısından büyük önem taşır.
Saç ve kıl koparma hastalığı yaşayan kişilerin yaklaşık % 5’i ile 20’si saç koparmanın yanı sıra saçları ve kılları da yer. Yenilen saçlar ve kıllar mide bulantısına, kusma veya kabızlığa, karın ağrısına ve mide - bağırsak sisteminin tıkanmasına yol açar.
Saç yolma bozukluğu, çoğunlukla çocuklar ve ergenler arasında yaygın bir rahatsızlıktır, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Bebeğin saçlarını çekmesi gibi davranışlar da zaman zaman ortaya çıkabilir. Genellikle bu durum geçici niteliktedir, ancak uzunca bir süre devam ederse bir uzmana danışmak faydalı olacaktır.
Trikotilomani, bireyin hem fiziksel görünümünü hem de duygusal durumunu etkileyen bir hastalıktır. Bu rahatsızlığa sahip kişiler, zamanla sosyal hayattan uzaklaşarak daha içe dönük bir yaşam sürmeye başlayabilir. İletişimlerini minimum düzeye indirerek, aile ilişkilerinde zayıflamalara yol açabilirler.
Trikotilomani, saç kaybına neden olduğu için birey, fiziksel görünümünden dolayı sosyal çevresinden izole hale gelebilir. Aynaya baktığında kendisini hoş bulmadığı için sosyal ortamlardan kaçınmayı tercih edebilir. Ayrıca, bu hastalık kişinin duygusal durumunu da olumsuz etkileyerek kaygı ve huzursuzluk hissine yol açabilir.
Trikotilomani tespit edildiğinde, bir uzman desteği almak, sürecin daha kolay yönetilmesini sağlar. Ailelere ve çocuklara yönelik psikoeğitim, hastalık ve tedavi süreci hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, trikotilomani hakkında bilimsel makaleleri incelemek, durumu daha iyi anlamak açısından faydalı olabilir. Bu rahatsızlığın nedenleri arasında çocuğun içsel çatışmaları veya olumsuz aile tutumları da yer alabilir. Bu noktada ailelerin ve ebeveynlerin kendi tutumlarını gözden geçirmeleri önemlidir.
Kişinin saçlarını yolmaya yönelik dürtüsü, birçok farklı sağlık sorunundan kaynaklanabilir. Bu yüzden ancak uzman bir doktorun yapacağı detaylı değerlendirmeler sonucunda teşhis konulabilir. Hastanın tıbbi öyküsü detaylı bir şekilde dinlenir, ayrıntılı bir fiziksel muayene gerçekleştirilir. Doktor gerekli görürse farklı cilt sorunlarının da olup olmadığını anlamak adına bazı laboratuvar tekniklerine başvurabilir. Aşağıdaki kriterler söz konusuysa, saç ve kıl koparma hastalığı teşhisi konulabilir:
Saç ve kıl koparma hastalığının tedavisinde ilaç tedavisiyle bilişsel davranışçı terapi yöntemleri birlikte uygulanır. İzlenecek tedavi planlaması, kişinin gösterdiği semptomların şiddet seviyesine göre farklılık gösterebilir.
Bilişsel davranışçı terapi uygulamalarında kişinin davranışlarında bir düzeltme sağlamak amaçlanır. Hastanın yaşadığı sağlık sorunu hakkında gösterdiği belirtiler hakkında ve bu davranışları tetikleyen etkenler hakkında farkındalık kazanması sağlanır. Saç ve kıl koparmak yerine başka bir alışkanlık kazandırılarak bunun yerine koymak hedeflenir. Kişinin saçlarını ve kıllarını kopartmasına sebep olan psikolojik stres unsurlarının üzerinde kontrol sağlamak, alışkanlığı durdurmak ve daha sağlıklı bir yaşama kavuşmak için hasta motive edilir. İlaç tedavileri de psikoterapi sürecinin başarısını artırmak için kullanılır. Tüm bunların yanı sıra hastada saç ve kıl koparma durumuna eşlik eden, kopardığı saçları yeme alışkanlığı da varsa, bunun sebep olduğu mide ve sindirim problemlerinin giderilmesi için de tedaviler uygulanabilir. Gerektiğinde kişinin vücudunda yer alan saç ve kıl artıklarının, endoskopik yöntemlerle tespit edilip çıkartılması gündeme gelir.
Yayınlanan akademik çalışmalar, toplumda yer alan insanların % 0,5 ile 2’sinde bu davranış bozukluğunun görüldüğünü işaret eder.
Tedavide kişinin farkındalık kazanması ve alışkanlıklarından kurtulması için bilişsel davranışçı psikoterapi yöntemleri takip edilir. Bu davranışa ve hastalığa sebep olan psikolojik unsurlarla başa çıkabilmek adına da ilaçlardan faydalanılır.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Psikoloji birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Diğer Psikoloji HastalıklarıÖzel Adana Ortadoğu Hastanesi Psikoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Adres
Ziyapaşa Mah. 67055 Sokak No: 1 Seyhan / ADANA
Poliklinik Saatleri
Hafta İçi: 09:00 - 17:30
Güçlü hekim kadrosu ve üst düzey teknoloji ile donatılmış Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde sağlığınıza kavuşup yaşam kalitenizi artırabilirsiniz. Sağlıklı yarınlar için Özel Adana Ortadoğu Hastanesi!
içeriği görüntüleNot: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz
