Tiroid kanseri olasılığının tespit edilmesinde ince bir iğne ve bir enjektör yardımı ile tiroid bezinde bulunan nodülden örnek alınması işlemine denilmektedir. Nodül oluşumunda en önemli etkenlerden biri iyot eksikliğidir. Türkiye7de her 3-4 kişiden birinde tiroid nodülüne rastlanmaktadır.
Tiroid nodülleri kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir. Özellikle hamilelik döneminde yayılma eğilimi fazladır. Bunun yanında boyun radyasyon tedavisi (radyoterapi) gören kişilerde görülme riski daha fazladır.
Tiroid nodüllerinin büyük bir kısmı iyi huyludur. Küçük bir oranda olsa da kanserli nodüller de bulunur. Kanserli nodüllerin tedavisinde erken tanının ve tedavinin büyük önemi vardır.
İnce iğne aspirasyon biyopsisi başta baş-boyun hastalıklarının (tiroid nodülleri, lenf nodları, tükürük bezi kitleleri), akciğer nodülleri ve cilt altı nodüllerinin tanısında kullanılmaktadır.
Tiroid nodüllerinin büyük bir çoğunluğu iyi huyludur ve herhangi bir yakınmaya yol açmaz. Genellikle fiziksel muayene sırasında ya da farklı bir nedenle gerçekleştirilen ultrasonografi, MR veya tomografi tetkikleri esnasında tesadüfi olarak tespit edilirler. Fazla hormon üretmeyen ya da estetik açıdan herhangi bir kusura neden olmayan iyi huylu tiroid nodülleri herhangi bir tedavi uygulanmasını gerektirmez.
Tiroid nodüllerinin kötü huylu olma ihtimali yaklaşık yüzde beş seviyelerindedir. Tiroid nodüllerinin risk sınıflandırması ultrasonografi tetkiki ile gerçekleştirilir. Tümörlerde sık gözlenen sonografik özellikler, çoğu zaman iyi huylu nodüllerden bariz şekilde farklıdır. Tiroid nodüllerine biyopsi uygulanıp uygulanmamasına nodüllerin risk durumu ve boyutlarına göre karar verilir. Her bir nodül için risk sınıflandırması ayrı ayrı yapılır. Ancak nodülün boyutu, iyi ya da kötü huylu olması hakkında herhangi bir fikir vermez. Bir nodülün kötü huylu olup olmadığını anlamanın tek yolu biyopsi uygulamaktır.
Tiroid kanserlerinin özel bir semptoma yol açması ya da tiroid işlevlerini bozması beklenmez. Tiroid kanserl vakaları da çoğu zaman nodüller gibi tesadüfi olarak tespit edilir.
İyi huylu nodüller, istisnai durumlar haricinde herhangi bir tedavi gerektirmez. Tiroid kanserlerinin ise başlangıç aşamasında cerrahi tedavisi gerekir. Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi oldukça güvenilir bir yöntemdir. Cerrahi tedavi gerektiren kötü huylu nodüllerin iyi huylu nodüllerden ayırt etmekte büyük fayda sağlar. Bu sayede gereksiz cerrahi girişimlerden sakınılmış olur.
İşlem öncesi ultrasonografi ile biyopsi alınacak bölge detaylı bir şekilde incelenir. Ardından biyopsi alınacak bölge mikrop kapmaması için antiseptik ile temizlenir. Bölge lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra çok ince uçlu enjektör iğnesi ile işleme başlanır. Ultrason rehberliğinde nodülün farklı bölgelerinden iğne ucu ve enjektör ile biyopsi alınır. Bu işlem birkaç kez tekrar edilir. İşlem esnasında hastanın öksürmemesi, konuşmaması ve yutkunmaması gerekir.
Nodülden alınan örnekler özel camlara püskürtülerek yayılır. Patolog özel boyaları ile örneği boyayıp yeterli olup olmadığına karar verir. Daha sonra bu örnekler mikroskop ile incelenir.
İnce iğne biyopsisi ayaktan hastalara uygulanır ve 15-30 dakika arasında sürmektedir.
Şüpheli kitle bulunan, doktorun önerdiği herkeste yapılabilmektedir. İşlem için herhangi bir yaş sınırlaması yoktur.
Bu işlemin hamilelerde hiçbir yan etkisi yoktur. Gebelikte güvenli bir şekilde kullanılarak biyopsi alınabilmektedir.
Yapılan araştırmalarda bu işlemin sadece %0.00012’sinde hücre ekimi olduğu tespit edilmiştir. Bu da çok nadiren kanserin yayılmasına neden olduğunu ortaya koyar. Dolayısıyla hastalar hiç çekinmeden ince iğne aspirasyon biyopsisi yaptırabilirler.
İnce iğne biyopsisi ile %85,7-%95,4 oranında doğru sonuçlar elde edilmektedir. Bazı durumlarda az hücre alınabilmesi, dokudaki ölü hücreler ve örneğe kan bulaşması gibi nedenlerden patolojik tanı koymak zorlaşabilir. Dokunun yetersiz alınması durumunda yeniden biyopsi alınması gerekir.
Belli bir süre oturarak hastanın hafif bir baş dönmesi yaşamasının önüne geçilir. Hastaların büyük bir bölümü biyopsi sonrası kendisini son derece iyi hisseder. Normal günlük aktivitelerine kaldığı yerden devam eder. Bandaj ise birkaç saat içinde çıkartılabilir. Biyopsi alınan bölgede bir veya iki gün kadar hafif bir ağrı hissedilebilir. Gerektiği taktirde doktorunuzun verdiği ağrı kesicileri kullanarak ağrı şikayetini giderebilirsiniz. Test sonuçlarının patoloji laboratuvarından gelmesi birkaç gün zaman alabilir.
Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi, hasta lokal anesteziye bile gerek olmadan uygulanabilir. Girişim noktasında nadiren kanama ile karşılaşılabilir. Ancak bu kanamalar kolaylıkla kontrol altına alınabilir. İğne girişinin sağlandığı noktada kızarıklık ve morarma yaşanabilir. Biyopsi tamamlandıktan sonra üç, beş dakika kadar bası uygulayarak kanama riski azaltılır.
Biyopsi işlemi ultrasonografi teknolojisinin rehberliğinde gerçekleştirilir. Bu yüzden herhangi bir ciddi yan etki riski söz konusu değildir. Son derece nadir olarak görülen yan etkilerden söz etmek gerekirse:
Kötü huylu ya da kötü huylu olduğundan şüphelenilen nodüllerin başlangıç aşamasındaki ve asıl tedavisi cerrahidir. Tiroid kanseri vakalarının büyük bir bölümünde cerrahi tedavi ile kesin bir iyileşme sağlanır. Ancak nadiren bazı vakalarda cerrahi tedavinin ardından radyoaktif tedavi gerekli olabilmektedir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Genel Cerrahi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Genel Cerrahi Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.