Dünya genelinde en çok insan ölümüne yol açan sağlık sorunlarından biri kalp ve damar hastalıklarıdır. Hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek, sigara ve diğer tütün ürünlerini kullanmak, dengesiz ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve sağlıksız günlük yaşam rutinleri yaygınlaştıkça, kalp ve damar hastalıklarının toplumda görülme sıklığı da artmaktadır.
Klinik düzeyde karşılaştığımız kalp damar sorunlarının genel ismi, Koroner Arter Hastalığıdır.
Fizyolojik yapısı ve fonksiyonu gereği, bütün vücuda kan dolaşım desteği sağlamakla görevli olan kalp, atım ve gevşeme dönemleri süresince, başta kendi dokuları olmak üzere bütün dokulara ulaşan kan damarlarına yeterince kanın ulaşmasını sağlar. Vücudumuzdaki temel atardamar olan aort atar damarına kan pompalanması sırasında, kalbin sağ ve sol kısmında yer alan “koroner atardamarlar” kullanılır. Koroner arter rahatsızlığı, bu koroner atardamarların farklı sebeplerden dolayı tıkanması ya da kalbin bu damarlar üzerinden kan dolaşımını sağlamakta zorluk çekmesinden dolayı gelişir. Bilhassa kalp kısının görevlerini yerine getirememesi ve kalp dokusunun zarar görmesi durumudur. Kalbin dolaşım görevini yerine getirememesinin derecesine göre, farklı şiddette hastalık tabloları ortaya çıkar. Bu hastalıkların genel ismi koroner arter hastalığıdır.
Koroner arter hastalığı bünyesinde değerlendirilen klinik durumlar şu şekildedir:
Kalpten kaynaklı şekilde hissedilen göğüs ağrısı durumudur. Bu ağrılar, beş dakikadan uzun sürmez. Dinlenerek veya ilaçlar sayesinde kontrol altına alınabilir.
Bu vakalarda ağrılar, 5 ila 30 dakika arasında sürer ve stabil anjina pektorise kıyasla çok daha şiddetli bir göğüs ağrısıdır. Dinlenerek veya ilaçlar kullanarak bu ağrıları kontrol altına almak çok da kolay değildir.
Göğüs ağrılarının 30 dakikanın da üzerinde sürdüğü ve kalp dokularındaki dolaşım yetmezliğinden kaynaklanan hasarların yaşandığı duruma “myokard enfarktüsü” adı verilir. Kan dolaşımı ile sağlanması gereken oksijen desteğinin yeterli miktarlarda olmaması ve bundan kaynaklı olarak bazı hücrelerin ölmesi durumudur. Bu rahatsızlık neticesinde, çok sayıda kalp kası hücresini kaybederiz.
Kalbin dolaşımda yetersiz kalmasıyla tetiklenen farklı mekanizmaların neticesinde, kalp organının fonksiyonlarının tamamen durması halidir. Bu da kalp dokularının ölümü ile sonuçlanır.
Hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek, kolesterolü yüksek gıdalarla beslenmek, sigara ve benzeri tütün ürünlerini kullanmak, koroner atardamarların üzerinde hasara yol açar. Koroner atardamarların iç kısmında plak adı verilen yapılar birikir. Bu da damar sertliğine neden olur. Zaman ilerledikçe plaklar, damarın içine doğru büyüme eğilimi gösterirler ve kan dolaşımına ciddi boyutta zararlar verirler.
Kan dolaşımının plaklar üzerinde yarattığı basınç ve gerilim, plakların yırtılmasına ve damar duvarlarında pıhtı oluşumuna sebep olur. Bunun neticesinde ise damar tümüyle tıkanır.
Koroner arter hastalıklarında, damarlarda gelişen tıkanıklığın seviyesi ve dolaşım yetersizliğinden kalp dokularının etkilenme düzeyine göre klinik tablolar şekillenir. Örnek vermemiz gerekirse; anjina pektoris durumu, bir şekilde kontrol altına alınabilirken plak yırtılmasıyla başlayıp pıhtı oluşumuyla devam eden durum, yaşamı tehdit edecek boyutlara kadar ulaşabilir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, koroner arter hastalığı için en önemli risk faktörleri şu şekildedir:
Yüksek kan basıncı: Kan basıncının yani tansiyonun yüksek olması, koroner damarların çeperlerinde yüksek miktarda basınca neden olur. Bu da damarların zedelenmesine yol açar.Yüksek kan kolesterolü: Bir insanda kolesterol seviyesi ne kadar yüksekse, o insanlarda plakların oluşma ihtimali de o kadar fazladır.
Alkol ve sigara kullanımı: Sigara ve alkol ürünleri, bir insanın damar sağlığını doğrudan tehdit eden, en önemli risk faktörleridir.
Diyabet Hastalığı: Yüksek kan şekeri, kandaki kolesterol düzeyini de artıracağı için, damarlar daha kolay hasar almaya başlar.
Obezite: Vücut ağırlığının sağlıklı sınırları aştığı durumlarda, damarlarda plak birikimi hızlanır.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Kalp sağlığını destekleyen ve kan kolesterol düzeyini kontrol altında tutan en önemli aktivite egzersizdir. Diğer pek çok hastalığın da temel sebebi olan hareketsiz yaşam tarzını terk edersek, koroner arter hastalığı riskini de önemli ölçüde azaltmış oluruz.
Sağlıksız ve Düzensiz Beslenme Alışkanlığı: Karbonhidrat ağırlıklı, doymuş yağ içeren ve hazır gıdalardan oluşan bir beslenme alışkanlığı, bir insanda damar sertliği riskini önemli ölçüde arttırmaktadır.
Obstrüktif Uyku Apnesi: Eğer uyku süresince sık sık ve şiddetli seviyelerde apne atakları geçiriyorsanız, bu durum kalp sağlığınızı da olumsuz yönde etkileyecektir.
Yoğun Stres: İlişkilerinden, sosyal çevresinden veya iş yaşantısından kaynaklı olarak, sürekli şekilde yoğun strese maruz kalan insanlarda plak gelişimi de kolaylaşmaktadır.
İlerleyen Yaş: Bilhassa 50 yaş ve üzeri insanlarda plak oluşumu daha sık gözlenir. İlerleyen yaşla birlikte kalp dokularının dolaşım ihtiyacı da artmaktadır. Bu durum, bir yaştan sonra koroner arter hastalıklarına yatkınlığın artmasına sebep olur.
Kalp dokularının dolaşım konusunda yetersiz kalması bazı semptomlara sebep olur. Koroner Arter Hastalığının gelişimi sırasında gözlemlenen bileceğimiz belirtiler şu şekildedir:
Koroner arter rahatsızlığından şüphe edilen bir hasta, ilk olarak uzman doktor tarafından detaylı bir değerlendirmeye tabi tutulur. Hastanın tıbbi öyküsünü ayrıntılı bir şekilde dinleyen doktor, derinlemesine bir fiziksel muayene gerçekleştirir ve elde ettiği bulguların ışığında hastalığı teşhis edebilir. Koroner artar rahatsızlıklarında bilhassa kalbin elektriksel aktivitesini ölçmemize yarayan EKG ve bunu görüntülememizi sağlayan ekokardiyografi ve benzeri tetkiklerden faydalanılabilir. Anjina Pektoris benzeri klinik tabloların teşhisi için, fiziksel aktiflik esnasında EKG çekilmesi veya stres testi yapılabilir.
Koroner arter rahatsızlıklarının tedavisindeki esas amacımız, özellikle kalp krizi esnasında hastanın yaşadığı hayati tehdit arz eden durumları gidermek, hastalığın yarattığı semptomları kontrol altına almak ve ileride oluşabilecek şiddetli kalp krizi ataklarını önlemektir. Bu amaç doğrultusunda özellikle de acil durumlar sırasında, anjiyografi benzeri girişimsel tedavi yöntemlerine başvurulabilir.
Anjiyografi, insan vücudundaki damar yapılarına kontrast maddeler vererek kalp damarlarının yapısını en ince ayrıntısına kadar görüntülemenizi sağlar. Anjiyografi sayesinde dolaşım yetersizliğine sebep olan etkenler tespit edilir ve müdahale edilir. Stent uygulamaları ile genişletilen bölgenin geniş kalması sağlanır. Eğer daha şiddetli bir durum söz konusuysa bypass cerrahisi gibi yöntemlere de başvurulabilir. Bypass cerrahisinde, hastanın vücudunun başka bölümlerinden alınan damarlar, hasarlı damarların onarılmasında kullanılır. Koroner arter hastalıklarının tedavisinde aspirin benzeri kan sulandırıcı ilaçlar, damar genişleticiler, kolesterol düşürücü ilaçlar da yer almaktadır. İlaç tedavileri bile birlikte hastanın yaşam tarzında da bazı önemli değişiklikler yapması beklenir. Hastanın sağlığını koruması adına yapması gereken yaşamsal değişiklikleri özetlemek gerekirse:
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Kardiyoloji Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Adres
Ziyapaşa Mah. 67055 Sokak No: 1 Seyhan / ADANA
Poliklinik Saatleri
Hafta İçi: 09:00 - 17:30
Güçlü hekim kadrosu ve üst düzey teknoloji ile donatılmış Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde sağlığınıza kavuşup yaşam kalitenizi artırabilirsiniz. Sağlıklı yarınlar için Özel Adana Ortadoğu Hastanesi!
içeriği görüntüleNot: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz
