Ağız İçinde Çıkan yaralar (Aft) Nedir ve Nasıl iyileşir?

Halkın ağız yarası olarak bildiği aft, aslında ağız içerisinde çıkan ülserlere verilen addır. Ağız içerisinde birden fazla ve çeşitli şekillerde olabilen bu yaralar kadınlarda erkeklere oranla daha yüksek oranda ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Genellikle, stres, hormonal değişiklikler, mineral ve vitamin eksikliklerinde ortaya çıksa da, ağız diş sağlığına dikkat etmemek ve fazla asitli ve sert yiyecekler yemek de tetikleyebilir. Aft genelde 10 gün içerisinde geçse de iyileşmeyi hızlandırmak ve acıyı azaltmak için basit yöntemler mevcuttur ancak uzun süre geçmeyen ağız yaraları için doktora başvurmak önemlidir.

Aft Nedir?

Ağzın iç kısımlarında, dil ve damak bölgelerinde çıkabilen, sarı, beyaz veya kırmızı renklerdeki ağız ülserlerine aft adı verilir. Halk arasında ağız yarası olarak bilinir. Görüntü olarak kenar kısımları beyaz veya kırmızı, orta kısmında ise beyaz lezyonlar görülen aft bulaşıcı değildir. Tam nedeni bilinmemekle beraber şu nedenlerde ortaya çıktığı görülmüştür: vitamin ve mineral eksiklikleri, stres, ağız ve diş sağlığına dikkat etmeme, darbe, ağız içini ısırma, hormonal değişiklikler ve bazı gıdalar. Ağız içi yaraları yemek yemeyi zorlaştırdığı gibi, yutma zorluğuna da yol açabilir. Aft genelde 5-10 gün içerisinde geçer; ancak geçmiyorsa bir uzmandan yardım almanız tavsiye edilir. Aft, iyileşme süresi ve büyüklüğüne göre üç sınıfa ayrılır. Büyüklüğü bir santimden küçük olanlar minör aft olarak adlandırılır ve en çok görülen ve kısa sürede iz bırakmadan iyileşen aft türüdür. Bir santimetreden büyük olana ise majör aft denir. Majör aft daha geç iyileşir ve iz bırakabilir. Majör aft yemek borusu ve yutakta da görülebilir. Son olarak en nadir görülen herpetiform aft, çok sayıda ülserin bir araya gelmesi ile oluşur ve 7 ile 30 gün arasında iyileşme görülür.

Aft Neden Çıkar?

Ağız yaralarının nedeni tam bilinemese de bazı faktörlerin aft’a yol açtığı tahmin edilmektedir. Aft’a yol açabilecek etkenler şu şekilde sıralanabilir.

• Folik asit, B12, demir ve çinko gibi vitamin ve mineral eksiklikleri
• Yanak ısırma alışkanlığı
• Ağıza alınan darbeler
• Ergenlik, regl veya hamilelik sırasında ortaya çıkan hormonal değişimler
• Çok sıcak veya sert gıdaların tüketimi
• Stres ve endişe durumu
• Kalıtsal yatkınlıklar
• Belirli gıdalara duyarlılık (örneğin, glüten, süt ürünleri, çikolata, fıstık, domates, limon, sirke, turşu, baharatlı veya acı yiyecekler)
• Gazlı ve asitli içeceklerin tüketimi
• Ağıza tam oturmayan protez dişler
• Ortodontik tedavi sırasında kullanılan diş telleri
• Kırık veya çatlak dişler
• Uçuk virüsünün varlığı
• Bazı ilaçların yan etkileri
• Romatizmal hastalıkların bazı türleri
• Belirli cilt hastalıkları
• Ağız kanseri
• Çölyak hastalığı
• Behçet hastalığı
• Helikobakter pilori gibi mide mikropları
• Sigara kullanımı
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması

Aft Nasıl Geçer?

Aft genelde 7-10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir ancak ağrı veya rahatsızlıkları azaltmak için uygulanacak bazı basit yöntemler mevcuttur. Bu yöntemler şu şekildedir:

• Tahrişe yol açan sıcak, baharatlı, acı ve asitli gıda ve içeceklerden kaçınmak
• Vücutta eksik olan vitamin ve mineralleri takviye ile tamamlamak
• Stresli durumlardan uzak durmaya çalışmak
• Tuzlu veya karbonatlı su ile düzenli gargara yapmak
• Yemeklerden önce aft bölgesine lokal anestezi etkili kremler uygulamak
• Doktor tavsiyesi ile antibiyotik tedavisi uygulamak

Aft Oluşumunu Önleme Yöntemleri

Evde alınabilecek önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Ağızda tahrişe neden olabilecek sert ve kabuklu yiyeceklerden uzak durmak
• Günlük ağız hijyenine dikkat ederek düzenli bakım yapmak
• Diş hekimi kontrollerini aksatmamak
• Dengeli bir beslenme düzeni ile bağışıklık sistemini güçlendirmek
• Sigara kullanımını bırakmak
• Diş ipi ile düzenli temizlik sağlamak
• Ağız yapısına uygun olmayan protezlerden kaçınmak

Aft İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Aft 7 ile 10 gün arasında iyileşme gösterir ancak uygulanan yöntemlere rağmen bu süre uzuyorsa mutlaka doktora başvurmak gerekir. Geçmeyen ve büyüyen aftlar, bazı ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabileceği gibi bazı komplikasyonlara da neden olabilir. Aşağıda belirtilen durumlarda mutlaka zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulması önemlidir:

• Yoğun ağrı hissi
• Sürekli veya sık tekrarlayan ishal
• Ağız dışında, genital bölgede de yara oluşumu
• Aftın üç haftayı aşan bir süre boyunca iyileşmemesi ve kalıcı hale gelmesi

Benzer Haberler