“Yumurtalıkların fonksiyonlarını yitirmesi sonucu adet döngüsünün kalıcı bir şekilde sonlanması“ olarak tanımlanan menopoz, kadınlar için belli bir yaştan sonra doğal bir süreçtir. Ancak son yıllarda “kalıtsal veya çevresel faktörlerle” bağlı olarak erken menopoza giren kadın sayısında artış yaşanıyor. Adana Özel Ortadoğu Hastanesi uzmanları bu konuda merak edilenleri sizler için anlattı.
Menopoz döneminde kadında biyolojik yönden birçok değişiklik görülmeye başlar. Yorgunluk, aşırı terleme, unutkanlık, sıcak basması gibi belirtilerle kendisini hissettiren menopoza bağlı olarak kişide istenmeyen şu durumlar gelişebilir:
Doğurganlığın bittiği fakat adet kanamalarının henüz kesilmediği menopoz dönemi, normal koşullarda 45’li yaşlarda başlayıp ortalama 5 yıl devam ediyor. Kadınlar için bir hayli sıkıntılı geçen bu sürecin 40 yaşından önce görülmesi “erken menopoz” olarak ifade edilir. Özellikle çocuk sahibi olmayı düşünen kadınlar farklı nedenlere bağlı istenmeyen bu tablodan çekiniyor. Uzmanlar ise günümüzde erken menopoza giren kadın sayısında artış olduğunu belirtiyor. Peki, erken menopozun nedenleri nelerdir?
Erken menopozun meydana geliş sebepleri tam olarak belirlenmemiştir. Pek çok gerekçe erken menopoza yol açtığı düşünülüyor. Bu etkenler şu şekilde sıralanabilir: Genetik faktörler, hiç doğum yapmamış olmak, sigara, alkol, toksinler, hipotiroit, ağır metaller, mikro plastikler, pet şişeler, tarım ilaçları (pestisitler), D vitamini eksikliği, aşırı kilo (kişinin yaşam stili), tiroid, eklem romatizması, radyasyon ve covid-19 benzeri hastalıklar, hava kirliliği, sosyo-ekonomik düzeyin düşük olması.
Erken menopozda tanı konulması için kadın vücuttaki değişiklikler gözlemlenmelidir. Menopozda ilk semptomlarının görüldüğü “premenopoz” döneminde regl süreleri düzensiz hale gelebilir. Erken menopoz bulguları ortaya çıkan bireyler bir uzmandan yardım almalıdır. Tedavi aşamasında uzman doktor tarafından hastanın öyküsü dinlenilir ve fiziki muayene yapılır. Olası hamilelik veya tiroid durumları için kan tahlili istenebilir. Ayrıca ölçümlerde vücudun doğal şekilde ürettiği hormonundan olan estradiol seviyesinin düşük çıkması da yumurtalıklarda bir problem olduğunu gösterir. Önemli analizlerden biri de folikül uyarıcı hormon olarak ifade edilen FSH’yi ölçen kan tahlilidir. FSH seviyesi, yumurtalıkların östrojen üretim hızı düştüğünde yükselir.
Erken menopoz için şu anda kesin bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Ancak belirtiler görülmeye başlandığında bazı tedbirler alınabilir. Bunun için erken menopozun başlamamış olması önemlidir. Aksi halde öngörülen tedaviler yeteri kadar yararlı olmayabilir. Eğer kişinin sağlığında başka problem yoksa ve henüz menopoz başlamamış ise östrojen hormonunu yükseltmeye yönelik tedaviler uygulanabilir. Bu doğrultuda dengeli beslenmek ve sigarayı bırakmak gibi yaşam tarzı değişikliklerine gidilebilir.